Του Γιάννη Παπαδόπουλου*

Έτυχε να δω στο facebook τη διαφήμιση κάποιας μάλλον κινέζικης ασφαλιστικής εταιρίας στην οποία ένας νεαρός ασιάτης αποφάσισε στον γάμο του να μιλήσει για τους γονείς του. Αναλύοντας την παιδική του ηλικία, αυτό που ισχυρίστηκε ήταν πως το μεγαλύτερο δώρο που του έκαναν οι γονείς του, δεν ήταν τα μαθήματα πιάνου, οι ωραίες διακοπές και τα ιδιαίτερα μαθήματα, αλλά το… συνταξιοδοτικό τους πρόγραμμα! Ναι, καλά διαβάσατε, το συνταξιοδοτικό των γονέων, όχι του παιδιού (και όχι, δεν το είπε με την έννοια ότι μπορεί τώρα να ζει από τη σύνταξη των γονιών του!).

Η λογική είναι η εξής: για να μπορέσει ένα παιδί, φτάνοντας στην παραγωγική και αναπαραγωγική ηλικία να είναι ελεύθερο να δημιουργήσει τόσο επαγγελματικά όσο και οικογενειακά, θα πρέπει οι γονείς του να έχουν φροντίσει τη δική τους οικονομική ανεξαρτησία ώστε να απαλλάξουν το παιδί από αυτήν την έγνοια. Για να το καταφέρουν αυτό οι γονείς, μπορεί και να χρειαστεί να «θυσιάσουν» κάποια πράγματα που θα μπορούσαν να προσφέρουν τόσο στον εαυτό τους, όσο και στο παιδί τους (ακριβές διακοπές, ιδιωτικά σχολεία κτλ) έτσι ώστε να εξασφαλίσουν τη δική τους αυτονομία στο μέλλον.

Σκεφτείτε τώρα ποια είναι η (στερεοτυπική) επικρατούσα γονική φιλοσοφία στην Ελλάδα. Αρχικά, εστιάζουμε την προσοχή μας στις σπουδές των παιδιών μας και στις παροχές που μπορούμε να τους προσφέρουμε: ατελείωτες (βαρετές) δραστηριότητες για να «ακονίσουμε» τις δεξιότητές τους και ιδιαίτερα μαθήματα για να περάσουν στη σχολή που θέλουν (ή που τους έχουμε πιπιλίσει το μυαλό να θέλουν).

Μόλις με το καλό περάσουν σε κάποια σχολή, «επενδύουμε» – μιλάω πάντα στερεοτυπικά, επαναλαμβάνω – στη δυνατότητά τους να μένουν σε ωραία και άνετα σπίτια μόνα τους, στο να μετακινούνται με το δικό τους αμάξι, στο να μη χρειάζεται να δουλεύουν καθόλου κατά την διάρκεια των σπουδών τους, κτλ.

Ταυτόχρονα, τους χτίζουμε ένα σπίτι δίπλα στο δικό μας και, ενδόμυχα, περιμένουμε να μας επιστρέψουν τη βοήθεια που τους δώσαμε, βοηθώντας μας κατά τα γηρατειά μας . Έτσι, φτάνουμε στη σύνταξη καταχρεωμένοι και κατά-αγχωμένοι , έχουμε δεσμεύσει – ή τουλάχιστον κινητροδοτήσει – τα παιδιά μας να μείνουν στο σπίτι που τους φτιάξαμε και να κάνουν τη δουλειά για την οποία επενδύσαμε τόσα και τα έχουμε εκβιάσει και λίγο συναισθηματικά ώστε να μας φροντίσουν όταν το χρειαστούμε.

Συμπερασματικά, λοιπόν, ο φιλελευθερισμός που έχει ανάγκη η Ελλάδα την παρούσα στιγμή για να αναπτυχθεί ίσως να μην είναι πρωτίστως οικονομικός. Μάλλον είναι πρωτίστως.. οικογενειακός! Χρειάζεται να μεγαλώσουμε παιδιά που θα μπορούν να σχεδιάσουν και να ανασχεδιάσουν τη ζωή τους αναλαμβάνοντας την πλήρη ευθύνη, δηλαδή καθ΄ όλα ώριμους Πολίτες. Ο δικός μας ρόλος, θα πρέπει – τουλάχιστον από όταν ενηλικιωθούν – να είναι ελάχιστος: να ξέρουν ότι υπάρχει ένα πιάτο φαΐ, ένας καναπές και κάποια χρήματα αν, ω μη γένοιτο, τα χρειαστούν.

Ο βασικός μας ρόλος, όμως, είναι να μη μας έχουν έγνοια. Να ξέρουν πως είμαστε εντάξει και πως εμείς είμαστε το δίχτυ τους και όχι αυτά το δικό μας. Άλλωστε ο ρόλος είναι οι γονείς να προσφέρουν στα παιδιά τους, όχι το αντίστροφο. Όταν μεγαλώσουν τα παιδιά δεν χρωστούν τίποτε στους γονείς τους παρά μόνο στα δικά τους παιδιά, πρωτίστως τουλάχιστον!

*Ο Γιάννης Παπαδόπουλος είναι μέλος της Μόνιμης Γενικής Συνέλευσης της Φιλελεύθερης Συμμαχίας

*Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο Liberal την 25 Φεβρουαρίου 2019.

Του Διονύση Κατρανίτσα

«Ένα φάντασμα στοιχειώνει την Ευρώπη» έγραφε στον υπέρτιτλό της η Il Manifesto, τέσσερα χρόνια πριν – τον Φεβρουάριο του 2015 – ανακοινώνοντας την έναρξη των διαπραγματεύσεων της ελληνικής κυβέρνησης του Αλέξη Τσίπρα και παραφράζοντας τη ρήση του Καρλ Μαρξ όπως ολοκληρωνόταν στο Κομμουνιστικό Μανιφέστο: «..το φάντασμα του κομμουνισμού, οι δυνάμεις της παλιάς Ευρώπης ενώθηκαν σε μια ιερή συμμαχία για να ξορκίσουν αυτό το φάντασμα..»

Στον Guardian της 27ης Φεβρουαρίου ο Antonio Negri ένωνε κι αυτός τη φωνή του προσθέτοντας και τους Podemos στην εξίσωση για την ανατροπή της παλιάς Ευρώπης.

Και στο άρθρο του αυτό σκιαγραφούσε το σκιάχτρο του «νεο-φιλελευθερισμού» που φόρτωσε χρέη στους λαούς για να πλουτίσουν οι διεφθαρμένες και φοροδιαφεύγουσες ευρωπαϊκές ελίτ.

Συνεχίζοντας, ο Antonio Negri, ξεκάθαρα είχε εναποθέσει τις ελπίδες του στον Αλέξη Τσίπρα όχι μόνο για να οδηγήσει σε μια νέα φεντεραλιστική Ευρώπη αλλά και για μια νέα συνθήκη ασφάλειας για την Ευρώπη έξω από το ΝΑΤΟ.

Η κρίση, οικονομική και θεσμική, στην Ευρώπη γέννησε παράλληλα με τον ΣΥΡΙΖΑ και τους PODEMOS και τους εξτρεμιστές από την άλλη πλευρά, στα δεξιά. Λίγο αργότερα αυτοί (τα αντανακλαστικά της αριστεράς να επωφεληθούν με κάθε προβληματική κατάσταση είναι παροιμιώδη) αλλά φαίνεται να παίρνουν το πάνω χέρι σε περισσότερες χώρες της ΕΕ.
Έχουμε, φυσιολογικά σε συνθήκες κρίσης, την εμφάνιση ακραίων και φανατικών και από τις δύο πλευρές. Και από την Αριστερά και από τη Δεξιά.

Δεν έχουμε, όμως, την ίδια εξέλιξη και από τις δύο πλευρές.

Ενώ από τη μια η ευρωπαϊκή Αριστερά έφτιαξε το εικόνισμα του Αλέξη Τσίπρα και του Ιγκλέσιας, για να απογοητευτεί γρήγορα μια που η πραγματικότητα επιβάλλεται ταχύτατα και απαιτεί μια ραχοκοκκαλιά αξιών και ικανοτήτων για να αντιμετωπίσει κάποιος τα ζητήματα που ανακύπτουν στην διακυβέρνηση των χωρών της Ευρώπης, από την πλευρά των συντηρητικών είδαμε μια πολεμική απέναντι στους «δικούς» της εξτρεμιστές.

Για να μην παρεξηγηθώ, πολλοί άνθρωποι της Αριστεράς εμφανίστηκαν σκεπτικοί, ακόμη και εχθρικοί, απέναντι σε αυτή την ακραία αριστερή πολιτική (του ΣΥΡΙΖΑ το 2015 και των PODEMOS) αλλά ταυτόχρονα εμφανίζονται εξοστρακισμένοι από όλες τις αριστερές πολιτικές τους παρέες και οι πιο αποφασιστικοί επιλέγουν, εξόριστοι πια, να στηρίζουν κεντροδεξιές πολιτικές.

Πάντοτε η αριστερή πολιτική, η γνήσια – αυτή που πάντα πρέπει να ξαναβουτά στα ιερά κείμενα του ιστορικισμού – είναι πολιτική για έναν και μοναδικό απόλυτο στόχο. Έναν στόχο που προκύπτει από την ιστορική αναγκαιότητα, το αναπόδραστο αποτέλεσμα των νόμων της κοινωνικής εξέλιξης.

Και έτσι η θέση του καθένα σε αυτή την αριστερή συμμαχία κρίνεται ανάλογα με την αποφασιστικότητα – έστω στα λόγια – να φτάσει στα άκρα για την επίτευξη αυτής της ιστορικής αναγκαιότητας.

Από την άλλη, την πλευρά των «συντηρητικών» της κεντροδεξιάς αν θέλετε, η πολιτική τους δράση περιλαμβάνει τη θεσμική δημοκρατία, την πολιτική του εθίμου και τον συμβιβασμό.

Δεν έχουν στόχο να λύσουν αποφασιστικά και οριστικά ηθικολογικά ζητήματα.

Έτσι οι εκκεντρικοί εξτρεμιστές συντηρητικοί είναι απομονωμένοι και περιθωριακοί στον χώρο τους όσο και αν πετυχαίνουν ένα κύμα στην κορυφή του πότε πότε.

Και αυτοί οι εξτρεμιστές της Δεξιάς, αντίστοιχα με τους εξοστρακισμένους αριστερούς στους οποίους αναφέρθηκα παραπάνω, θα οδηγηθούν να υποστηρίζουν τις πολιτικές δυνάμεις της εξτρεμιστικής Αριστεράς για να δημιουργήσουν αυτό το Ευρωπαϊκό πολιτικό παράδοξο.

Δημοκράτες αριστεροί σε συνεργασία με την κεντροδεξιά και λαϊκιστές δεξιοί σε συνεργασία με την εξτρεμιστική αριστερά.
Είναι τελικά τόσο παράδοξο;

*Ο κ. Διονύσης Κατρανίτσας είναι μέλος της Φιλελεύθερης Συμμαχίας.

*Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο Liberal την 21η Φεβρουαρίου 2019.

Του Βασίλη Τσικνάκου*

Η απόρριψη της πρότασης της αντιπολίτευσης για την αναθεώρηση του άρθρου 106 του Συντάγματος πέρασε σχεδόν απαρατήρητη, με τη συζήτηση να περιορίζεται αποκλειστικά και μόνο γύρω από την ίδρυση ή μη, ιδιωτικών πανεπιστημίων – σημαντικότατο δεν αντιλέγω. Ένα άρθρο όμως, το όποιο σύμφωνα με το φιλελεύθερο καθηγητή Γιώργο Μπήτρο «άνοιξε το κουτί της Πανδώρας» για τον εκτροχιασμό της ελληνικής οικονομίας. Για όσους δεν το γνωρίζουν στην πρώτη πρόταση της πρώτης παραγράφου ορίζεται ότι «Για την εδραίωση της κοινωνικής ειρήνης και την προστασία του γενικού συμφέροντος το Kράτος προγραμματίζει και συντονίζει την οικονομική δραστηριότητα στη Xώρα…». Η ωμή και συνεχής παρέμβαση του κράτους στην οικονομική ζωή λοιπόν, ο κρατισμός, είναι συνταγματικά κατοχυρωμένος από το 1975!!!

Η πολυνομία και οι συνεχείς τους τροποποιήσεις, οι ρυθμίσεις, οι παρεμβάσεις, αποτυπώνοντας το πνεύμα του Συντάγματος, είναι στην καθημερινότητα όλων. Στο όνομα της «προστασίας» σελίδες κανονιστικών διατάξεων και υποχρεώσεων, χωρίς καμία ουσία και νόημα, σπαταλούν χρόνο και χρήμα από τις επιχειρήσεις. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η πρόσφατη νέα τροποποίηση των Κανόνων ΔΙ.Ε.Π.Π.Υ. (Διακίνησης και Εμπορίας Προϊόντων και Παροχής Υπηρεσιών), αυτού που κάποτε ονομάζαμε Αγορανομικός Κώδικας. Είναι αλήθεια βέβαια ότι ο νέος νόμος που βρίσκεται σε ισχύ από το 2013, είναι πολύ καλύτερος του παλαιότερου – κατόπιν συστάσεως και των δανειστών – αφού ανάμεσα στ’ άλλα απάλειψε όλες τις παλιές διατάξεις περί κανόνων αγορανομικής κοστολόγησης. Οι παλιότεροι θα θυμούνται τις αλήστου μνήμης εποχές όπου ήταν υποχρεωτική η υποβολή τιμοκαταλόγων στο Υπουργείο Εμπορίου, συνοδευόμενοι από αναλυτικά κοστολόγια για να τεκμαίρεται η όποια αύξηση τιμών και τα οποία συνοδευόμενα από τον απαραίτητο αριθμό πρωτοκόλλου, κατέληγαν σε κάποιο αραχνιασμένο ντουλάπι, μιας και ήταν άσκοπη και κυρίως αδύνατη η όποια αξιοποίηση τους. Όλα αυτά βέβαια με πρόσχημα την προστασία του καταναλωτή.

Παρά τις όποιες βελτιώσεις όμως, η πολιτεία εξακολουθεί να ορίζει απόλυτα όχι μόνο το πλαίσιο, αλλά και τις διαδικασίες μέσα στις οποίες πραγματοποιείται η εμπορική δραστηριότητα στη χώρα. Σε μία αντιστοιχία με την ορθόδοξη ελληνική δοξολογία, μέσα στις 180 περίπου σελίδες του νόμου, φαίνεται ξεκάθαρα η ιδιότυπη τριαδικότητα του ελληνικού κράτους. Αυτές του πατερούλη, του παντογνώστη, του τιμωρού.

Παρακολουθώντας από κοντά λόγω επαγγέλματος τα αγορανομικά ζητήματα τα τελευταία δεκαπέντε περίπου χρόνια, διαπιστώνω ότι κάθε καινούργιος υπουργός, ανεξαρτήτως κομματικής προέλευσης, θέλοντας να προβάλει έναν φιλολαϊκό χαρακτήρα, τροποποιεί ή αναθεωρεί την υπάρχουσα κάθε φορά νομοθεσία ανακυκλώνοντας όμως πάντα την ίδια πατερναλιστική φιλοσοφία. Αυτό όμως που ουδείς φαίνεται να αντιλαμβάνεται, είναι ότι δεν χρειάζονται σελίδες νόμων παρά μόνο συνειδητοποιημένοι καταναλωτές και ελεύθερο επιχειρείν. Άλλωστε ένα πολύ μεγάλο μέρος των υποχρεωτικών εμπορικών πρακτικών καλύπτεται από το κοινοτικό πλαίσιο. Οι μόνες υποχρεώσεις που απομένουν στην πολιτεία είναι η ενίσχυση της Επιτροπής Ανταγωνισμού ούτως ώστε να επιτελεί με επιτυχία το έργο της, η απλοποίηση όλων των διαδικασιών και η διασφάλιση της σωστής ενημέρωσης των πολιτών. Και βέβαια επιτέλους να τροποποιήσει ή να καταργήσει το περιβόητο άρθρο 106.

Καταναλωτές που θα επιβραβεύουν ή θα αποδοκιμάζουν επιχειρηματικές και εμπορικές πρακτικές και επιχειρήσεις που θα ανταγωνίζονται για να καλύψουν τις ανάγκες και τις επιθυμίες των πελατών τους, χρειάζεται η χώρα για να λειτουργήσει σωστά η αγορά. Μέχρι τότε θα ζούμε διάφορες κωμικοτραγικές καταστάσεις όπως τότε που ο συμπαθής Κίμων Κουλούρης, κυνηγούσε την ακρίβεια και την αισχροκέρδεια από πάγκο σε πάγκο στις λαϊκές αγορές..

*Ο κ. Βασίλης Τσικνάκος είναι μέλος της Μόνιμης Γενικής Συνέλευσης της Φιλελεύθερης Συμμαχίας.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο Liberal στις 19 Φεβρουαρίου 2019

Του Νίκου Χαραλάμπους

Τα τελευταία χρόνια, στενό συγγενικό μου πρόσωπο είχε μια σοβαρή περιπέτεια υγείας που με έφερε σε πλήρη επαφή με το ελληνικό σύστημα υγείας σε όλες του τις πλευρές: Δημόσια νοσοκομεία, ιδιωτικές κλινικές, παραϊατρικά επαγγέλματα, αυτεπάγγελτους γιατρούς.

Διεξοδική ανάλυση ενός θέματος όπως η υγεία δεν μπορεί να γίνει σε ένα άρθρο. Αλλά καταθέτω επιγραμματικά κάποια βιωματικά συμπεράσματα που ίσως φανούν χρήσιμα στους αναγνώστες:

1. Η Υγεία είναι το πιο πολύπλοκο πολιτικό ζήτημα σήμερα. Για ποιο λόγο; Επειδή οι άνθρωποι δεν είναι απλώς σώματα, κόκαλα, μύες, όργανα. Είναι μυαλά και διάνοιες. Και οι διάνοιες μπορεί να ξεπεράσουν το περιορισμένο δυναμικό ενός σώματος. Σώζεις έναν νέο στα 20, 30 ή 40 έτη του και δέκα χρόνια μετά συμβάλει σε κάτι που μπορεί να έχει θετικές επιπτώσεις σε χιλιάδες ή εκατομμύρια συνανθρώπους του.

2. Δεν υπάρχει μια λύση για την Υγεία. Από μόνο του το κράτος ή η αγορά ή ο εθελοντικός τομέας, δεν μπορεί να δώσει τις λύσεις που θέλουμε. Αν το Κράτος αναλάβει την υγεία αποκλειστικά, θα χρεοκοπήσει και θα καταστρέψει την ποιότητα υπηρεσιών. Αν η αγορά αναλάβει την υγεία, πολλοί άνθρωποι που δεν έχουν τα μέσα θα χαθούν. Το μεγάλο πρόβλημα της αγοράς στην υγεία είναι πως οι αγορές είναι ασταθή δυναμικά συστήματα ενώ οι άνθρωποι θέλουν σταθερότητα στην υγεία τους. Τα πιο πετυχημένα συστήματα υγείας θα είναι αυτά που θα συνδυάσουν τις δυνατότητες κράτους, αγοράς και εθελοντικού τομέα για να πετύχουν το καλύτερο και φθηνότερο αποτέλεσμα.

3. Η διάθεση του κόσμου να προσέξει τον δικό του άνθρωπο όσο περισσότερο μπορεί, δεν έχει όρια. Υπάρχει τεράστια ζήτηση για ιατρικές υπηρεσίες. Η ζήτηση αυτή απευθύνεται είτε στο δημόσιο σύστημα είτε στο ιδιωτικό είτε στους αυτεπάγγελτους γιατρούς.

4. Τη μεγαλύτερη ανισότητα στη συμπεριφορά προσωπικού τη συνάντησα στα δημόσια νοσοκομεία. Εκεί βρίσκεις, από τη μια, ηρωικές παρουσίες και, από την άλλη, προκλητικά αδιάφορες. Στα ιδιωτικά, η συμπεριφορά ήταν περισσότερο ομοιόμορφη.

5. Παρά τις αδιάφορες παρουσίες, η συντριπτική πλειοψηφία του ιατρικού προσωπικού στο δημόσιο σύστημα υγείας θέλει πραγματικά να προσφέρει στον ασθενή. Αλλά τα χέρια τους εκεί είναι τις περισσότερες φορές δεμένα.

6. Οι δύο σημαντικότερες κακοδαιμονίες του δημοσίου συστήματος υγείας είναι κατά τη γνώμη μου η γραφειοκρατία και η δαιμονοποίηση της εμπορευματοποίησης. Το πρώτο αφαιρεί ευελιξία και πρωτοβουλία από τους εργαζόμενους και τα στελέχη της δημόσιας υγείας, ενώ το δεύτερο αφαιρεί πόρους.

7. Την ίδια στιγμή που υπάρχουν άνθρωποι που δεν έχουν χρήματα για να θεραπευτούν ή να πάρουν ένα φάρμακο, υπάρχουν και άνθρωποι που έχουν τα μέσα να πληρώσουν για καλύτερες υπηρεσίες. Όμως, η απαγόρευση της κερδοφορίας και η απαγόρευση της πρωτοβουλίας δεν επιτρέπει στους δεύτερους να χρηματοδοτήσουν εμμέσως τους πρώτους μέσα από το δημόσιο σύστημα. Η κατάσταση φέρνει ισοπέδωση προς τα κάτω. Ιατρικοί οργανισμοί δεν μπορούν να χρεώσουν παραπάνω, για επιπλέον υπηρεσίες, να δανειστούν και να επενδύσουν.

8. Επομένως, έχει αναπτυχθεί μια σκιώδης αγορά που λειτουργεί στους χώρους του δημοσίου συστήματος (ράντζα, τηλεοράσεις, στρώματα, αποκλειστικές) που συμπληρώνει όσο μπορεί τα κενά αλλά έχει μάθει και αυτό να λειτουργεί με τη γνωστή περιορισμένη βραχυπρόθεσμη ελληνική νοοτροπία.

9.Το αίτημα για ιατρικό τουρισμό έχει γίνει κλισέ και τετριμμένο, αλλά κρύβει το βασικό αίτημα για απελευθέρωση του τομέα της υγείας από τη μιζέρια του «λειτουργήματος».

Είτε θέλουμε να το παραδεχτούμε είτε όχι η παροχή ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης υπόκειται στους νόμους της αγοράς. Μπορεί να γίνει ποιοτικό εμπόρευμα και μπορούμε να έχουμε ένα δημόσιο σύστημα που να μην αφήνει κανέναν ακάλυπτο.

Το συγγενικό μου πρόσωπο δεν ανάρρωσε από την περιπέτειά του αλλά τουλάχιστον έχω την ευχαρίστηση να πληρώνω και να προσφέρω ό,τι καλύτερο μπορώ για να είναι η ζωή του άνετη και αξιοπρεπής. Και πιστεύω πως με περισσότερους πόρους αυτοί και αυτές που πληρώνω θα έχουν την δυνατότητα να προσέξουν κάποιον που δεν έχει να πληρώνει. Αυτό είναι πολύ πιο δίκαιη αναδιανομή από την φορολογία και την τυφλή χρηματοδότηση του γραφειοκρατικού συγκεντρωτικού και σκληρωτικού συστήματος υγείας που έχουμε σήμερα.

*Ο Νίκος Χαραλαμπους είναι μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής της Φιλελεύθερης Συμμαχίας.

*Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο Liberal στις 4 Φεβρουαρίου 2019

Του Άρη Κωνσταντινίδη*

Συχνά ακούμε από τους εργατοπατέρες της Αριστεράς να μιλούν απαξιωτικά για τους ιδιωτικούς υπαλλήλους και τις τελείως διαφορετικές εργασιακές συνθήκες που επικρατούν στον ιδιωτικό τομέα, σε στυλ «ας διεκδικήσουν και οι ιδιωτικοί υπάλληλοι ό,τι και οι δημόσιοι».

Γίνεται όμως να λειτουργήσουν η οικονομία και η κοινωνία γενικότερα με τόσο προνομιακές συνθήκες εργασίας για όλους; Θα απαντήσω μέσα από ένα αληθινό παράδειγμα:

– Τι να σου πω, Άρη παιδί μου, ηλικιωμένος άνθρωπος βρέθηκα να ζω με 500 ευρώ το μήνα. Τα φάρμακα να υπολογίσεις μόνο φτάνει.

– Σας καταλαβαίνω, κύριε Χαράλαμπε, και ιδίως γιατί είστε ζευγάρι. Πώς να τα βγάλετε πέρα δύο άνθρωποι;

– Η Σούλα λες; Η γυναίκα μου ευτυχώς παίρνει σύνταξη δικιά της.

– Αλήθεια; Δεν θυμάμαι την κυρία Σουλα να εργάζεται και σας ξέρω από παιδί.

– Μα η Σούλα βγήκε στη σύνταξη πριν γεννηθείς. Εργάστηκε στο δημόσιο και τότε, την δεκαετία του ’70 βγήκε ένας νόμος που έλεγε, πως αν μία γυναίκα κλείσει 15 χρόνια εργασίας και κάνει ένα παιδί, μπορεί να βγει. Ε, το 72 κάναμε τον φίλο σου τον Γιωργάκη. Την άτιμη, 36 χρονών πήρε σύνταξη (γέλια)! Και το πιο σημαντικό; Πήρε και εφάπαξ (τρανταχτά γέλια)! Μ’ αυτό το εφάπαξ και κάτι οικονομίες των γονιών της αγόρασε τότε το σπίτι που μέναμε. Βέβαια, στην αρχή έπαιρνε πολύ λίγα χρήματα, ένα επιδοματάκι να πούμε, αλλά αργότερα, τις δεκαετίες ’80 και ’90 όλο και τσίμπαγε αυξησούλες. Κι έτσι έφτασε να εισπράττει το ’90 που βγήκα στη σύνταξη εγώ, τα ίδια με μένα, που βγήκα με 30 χρόνια εργασίας. Και δεν πήρα και εφάπαξ. Αλλά βλέπεις εγώ δεν δούλεψα στο δημόσιο, είχα μαγαζί σαν και σένα, όπως ξέρεις…
Έφυγε ο κυρ-Χαράλαμπος κι εγώ έμεινα να σκέφτομαι. Αυτή η γυναίκα -υγεία να ‘χει- βγήκε στη σύνταξη στα 36(!), πήρε και εφάπαξ(!), εργάστηκε μόνο 15 χρόνια(!). Και έκλεισε σήμερα 45 χρόνια συνταξιούχος!

Ενώ εγώ, βρέθηκα σήμερα στα 48 μου, να έχω κλείσει 25 χρόνια ενσήμων, να πληρώνω ένα κάρο λεφτά στον ΕΦΚΑ και να μη γνωρίζω ούτε πότε θα βγω στη σύνταξη, ούτε πόσα λεφτά θα πάρω! Γιατί;

Σήμερα πήρα μιαν απάντηση. Και λέγεται κυρία Σούλα!

*Ο Άρης Κωνσταντινίδης είναι μέλος της μόνιμης γενικής συνέλευσης της Φιλελεύθερης Συμμαχίας

*Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο Liberal την 25 Ιανουαρίου 2019.

Του Μάκη Κεβρεκίδη

James Freeman Clarke: “Ο πολιτικός σκέφτεται τις επόμενες εκλογές ενώ ο ηγέτης την επόμενη γενιά!”

Πολλοί φιλελεύθεροι τυχαίνει να κατανοούν τα οικονομικά ή και τα ζητήματα κοινωνικών ελευθεριών σε μεγαλύτερο βαθμό από ό,τι άλλοι πολίτες ή πολλοί μη-φιλελεύθεροι πολιτικοί. Αυτό δεν συμβαίνει επειδή οι φιλελεύθεροι είναι πιο ευφυείς από τους υπόλοιπους αλλά επειδή έτυχε να έχουν κάποιες διαφορετικές εμπειρίες και ερεθίσματα. Για παράδειγμα, σε πολλές περιπτώσεις ένα μεγάλο μέρος αυτών των εμπειριών προέρχεται από τις σπουδές τους ή και την εργασία τους στο εξωτερικό.

Με άλλα λόγια, έτυχε να αποκτήσουν ένα μέτρο σύγκρισης με την ελληνική πραγματικότητα. Έτυχε, π.χ. να δούνε και να βιώσουν από πρώτο χέρι πως για να μειωθούν οι τιμές των προϊόντων και των υπηρεσιών προς όφελος των καταναλωτών δεν χρειάζεται να υπάρξουν εύθραυστες “συμφωνίες κυρίων” μεταξύ επιχειρήσεων και κυβέρνησης. Έτυχε να δούνε πως για να αυξηθεί η απασχόληση δεν είναι απαραίτητο να επιδοτούνται θέσεις εργασίας ή να γίνονται προσλήψεις στο δημόσιο. Είδανε ότι υπάρχουν και άλλοι τρόποι και μάλιστα πολύ πιο αποτελεσματικοί, ώστε να επιτευχθούν όλα αυτά. Αυτή είναι η μόνη διαφορά.

Αυτές οι εμπειρίες και γνώσεις λοιπόν, τους μετέτρεψαν σε φιλελεύθερους. Καθώς η πλειοψηφία των φιλελεύθερων προέρχεται από τα σπλάχνα της ελληνικής κοινωνίας, τη μεσαία και τη μικροαστική τάξη, οι φιλελεύθεροι επιθυμούν διακαώς να προσφέρουν στους πιο αδύναμους. Εξού και πολλοί επέλεξαν να ασχοληθούν με τα κοινά. Προς μεγάλη τους απογοήτευση όμως διαπίστωσαν ότι δεν υπήρχε διευρυμένη εκλογική βάση η οποία να αφουγκράζεται τις ιδέες τους. Η συντριπτική πλειοψηφία του εκλογικού σώματος δεν μοιράζεται με αυτούς τις ίδιες εμπειρίες και ερεθίσματα, εξού και η φιλοσοφία τους συχνά αντιμετωπίζεται ως εξωπραγματική, ανεφάρμοστη, συγκεχυμένη και με αρκετή “βοήθεια” από το υφιστάμενο κρατιστικό και κρατικοδίαιτο πολιτικό και οικονομικό σύστημα, ακόμα και ως δολοπλόκα και συνωμοσιακή!

Γύρω στο 2007 – 2008 λοιπόν, κάποιοι φιλελεύθεροι αποφάσισαν να αλλάξουν τις πολιτικές πρακτικές τους. Έτσι, αντί αποκλειστικά να προσπαθούν να αυξήσουν τα μέλη και τους ψηφοφόρους τους επέλεξαν να ακολουθήσουν έναν πολύ πιο δύσκολο δρόμο. Επέλεξαν να δημιουργήσουν φιλελεύθερους πολίτες! Αυτό είναι ένα εγχείρημα που στους περισσότερους ακούγεται τρελό και ακατόρθωτο καθώς παραδοσιακά για να μπορέσει κάποιος να αλλάξει επιτυχώς τις συνειδήσεις και να επηρεάσει τις αντιλήψεις μιας μεγάλης επί του συνόλου πληθυσμιακής ομάδας απαιτείται η πρόσβαση στην κεντρικά σχεδιαζόμενη δημόσια παιδεία αλλά και στα ΜΜΕ. Οι φιλελεύθεροι, πέραν του ό,τι απεχθάνονται τον κεντρικό σχεδιασμό, δεν είχαν στη διάθεσή τους τίποτα από τα δύο.

Τα εργαλεία λοιπόν που κατά κανόνα χρησιμοποίησαν προς επίτευξη αυτού του στόχου είναι πρωτίστως τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και δευτερευόντως φορείς όπως το Κέντρο Φιλελεύθερων Μελετών (ΚΕ.ΦΙ.Μ.) και διάφορες εκδηλώσεις. Και πώς μεταδίδεις τις ιδέες σου σε ένα κοινό το οποίο ήδη διακατέχεται από παγιωμένες και διαφορετικές αντιλήψεις και σε αντιμετωπίζει εχθρικά και με καχυποψία; Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσω του γκρεμίσματος των ιδεών του κάθε πολίτη, μέσω της ευθείας σύγκρουσης μαζί του έπειτα από ατελείωτες ώρες συζήτησης και επιχειρηματολογίας. Αν και εφόσον ο πολίτης κρίνει ότι ενδεχομένως κάποιες από τις αναλήψεις του στηρίζονται σε λανθασμένες πληροφορίες ή και σε διαστρεβλωμένη κατανόηση της πραγματικότητας, τότε ίσως υπάρχει μια ευκαιρία να γεμίσει αυτό το κενό με την φιλελεύθερη ιδεολογία.

Ουσιαστικά, οι φιλελεύθεροι καθημερινά αντιπολιτευόμαστε τους ίδιους τους πολίτες και τις παγιωμένες αντιλήψεις τους. Είναι μια επίπονη, επίμονη, διαχρονική και δύσκολη προσπάθεια. Παρόλα αυτά, δέκα χρόνια μετά, μπορούμε να ισχυριστούμε ότι η προσπάθεια αυτή στέφθηκε επιτυχώς. Σήμερα, μια πολύ μεγάλη μερίδα του πληθυσμού, ασχέτως με την τελική του εκλογική επιλογή, αυτοχαρακτηρίζονται ως φιλελεύθεροι σε πολλά οικονομικά ή και κοινωνικά ζητήματα. Φυσικά, ο δρόμος για τον φιλελευθερισμό είναι ακόμα μακρύς, αλλά έχουν τεθεί οι σωστές βάσεις. Συνεχίζουμε ακάθεκτοι!

*Ο κ. Μάκης Κεβρεκίδης είναι μέλος της Μόνιμης Γενικής Συνέλευσης της Φιλελεύθερης Συμμαχίας.

*Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο Liberal την 24 Ιανουαρίου 2019.

Της Δέσποινας Λιμνιωτάκη*

Στο πρωτοποριακό του έργο για την πολιτική επικοινωνία και γλώσσα των εκλογικών αναμετρήσεων The People`s Choice: How The Voter Makes Up His Mind in a Presidential Election (1944), ο Paul Lazarsfeld και οι συνεργάτες του – έχοντας μελετήσει τη φιλοσοφία και τις προεκλογικές τακτικές διαφόρων κρατών, λαών και πολιτισμών στο θέμα της επικοινωνίας του πολιτικού μηνύματος – καταλήγουν για τους ψηφοφόρους:

«Οι πραγματικοί αμφισβητίες του συστήματος, οι ανοιχτόμυαλοι, αυτοί που καταβάλλουν ειλικρινή προσπάθεια να ζυγίσουν τα υπέρ και τα κατά των επιχειρημάτων των πολιτικών για να αντλήσουν συμπεράσματα για το καλό της πατρίδας, ζουν μόνο στα προπαγανδιστικά κείμενα, στα σχολικά εγχειρίδια αγωγής του πολίτη, στις ταινίες και στο μυαλό μερικών ιδεολόγων. Στην πραγματική ζωή, τέτοιοι άνθρωποι υπάρχουν ελάχιστοι…»

Οι προεκλογικές εκστρατείες άρχισαν να αποτελούν αντικείμενο έρευνας από τη στιγμή που οι άνθρωποι μετατόπισαν το ενδιαφέρον τους από τα παραδοσιακά, προκατ κόμματα – τα sur mesure δημιουργήματα ενός αρχηγού που μιλάει από το βάθρο – και στράφηκαν σε ομάδες και συστήματα. Η μορφή, η παρουσία και οι δυνατότητες ενός κεντρικού πρωταγωνιστή αποτελούσαν πάντα θέμα επιβεβαίωσης ή αποδοκιμασίας από τους ψηφοφόρους αλλά το παιχνίδι της επιρροής εμπλουτίζουν σήμερα δυνάμεις που ξεκινούν από και καταλήγουν σε ανθρωποδίκτυα. Με την απομυθοποίηση «ανδρός σοφού» ήρθε και ο κατακερματισμός του πολιτικού μηνύματος που τώρα χρειάζεται να είναι φτιαγμένο με τρόπο που να απαντά στις πολλαπλές ανάγκες μιας κοινωνίας που συνήθισε στην άμεση ικανοποίηση των αιτημάτων της, στην αυτοματοποιημένη αντίδραση των σλόγκαν, στην ανθρωποφαγία, στις γρήγορες εναλλαγές των εικόνων και στην μασημένη τροφή.

Η ικανότητα σωστής διαχείρισης της πληροφορίας επομένως, αφορά στον βαθμό που το μήνυμα θα περάσει επιτυχώς ή θα απορριφθεί από ένα ήδη επιβαρυμένο με αντιφατικά μηνύματα πληθυσμό. Από την άλλη, η επικοινωνία δεν βασίζεται μόνο στη χρήση λόγου αλλά και στο κατά πόσο ο αποδέκτης ενός μηνύματος αντιλαμβάνεται ότι είναι μέρος της κουλτούρας που αντιπροσωπεύει ο πολιτικός, ακολουθώντας την βασική αρχή του ότι «σημασία δεν έχει τι λες, αλλά τι ακούν οι άλλοι», με έμφαση στην χρήση της συναισθηματικής νοημοσύνης στην πολιτική. Όλα αυτά ως διαδικασίες φτιάχνουν μια σύγχρονη μορφή τέχνης.

Στην Ελλάδα, η παραπάνω πραγματικότητα γίνεται αντιληπτή με τον πιο αργό και αμφισβητούμενο τρόπο. Αν τα κόμματα και οι εκπρόσωποί τους είναι αδύνατο να αναλυθούν στο μυαλό των ψηφοφόρων με τρόπο που να αποδίδει απόλυτη ισορροπία και δικαιοσύνη σε προθέσεις, το πολιτικό μήνυμα στην χώρα μας είναι εξ ορισμού συμπαγές, δεν αντανακλά πάντα την ποικιλομορφία του εκλογικού σώματος και φτιαγμένο για να αποθαρρύνει κόσμο αντί να επηρεάζει τους ψηφοφόρους προς την κατεύθυνση της παράταξης ενώ ενισχύει περισσότερο τον φανατισμό και τη μισαλλοδοξία από τις συνεργασίες και τη διεύρυνση, λες και απευθύνεται σε οπαδούς και κολεκτίβες που δεν έχουν πραγματική επαφή με τον υπόλοιπο κόσμο.

Έτσι κρατάει το εκλογικό σώμα σε ένα καθεστώς διαρκών αλληλοσυγκρούσεων που ωφελούν τη διατήρηση του συστήματος, φτιάχνει τεμπέλικες εκστρατείες και καταλήγει να βάζει τους καλύτερους υποψηφίους του να απολογούνται για τις αστοχίες του συνόλου. Τελικά, ο καθένας διατηρεί το μαγαζί του, με τις εκλογές να είναι ένα παιχνίδι από το οποίο ως πολίτες βγαίνουμε χαμένοι, συνήθως επειδή «δεν καταλάβαμε καλά».

*Η  κ. Δέσποινα Λιμνιωτάκη είναι Κοινωνική Ψυχολόγος, Σύμβουλος Ομάδων σε θέματα Διομαδικών Διεργασιών, μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής της Φιλελεύθερης Συμμαχίας και υποψήφια δημοτική σύμβουλος με την Δύναμη Πολιτών-Βασίλης Λαμπρινός για το Ηράκλειο Κρήτης.

*Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο Liberal στις 23 Ιανουαρίου 2019

Του Γιάννη Παπαδόπουλου*

Σύμφωνα με την πλάνη του σπασμένου παραθύρου του Φρεντερίκ Μπαστιά πολλά φαινόμενα έχουν δύο όψεις: την ορατή και την αόρατη. Έτσι, όταν ένα παιδί σπάσει με την μπάλα του το τζάμι του φούρνου της γειτονιάς, ενώ φαινομενικά ο τζαμάς της γειτονιάς αποκτά δουλειά και η οικονομία κινείται, αυτό που δεν φαίνεται είναι πως ο κηδεμόνας του παιδιού, πληρώνοντας το σπασμένο τζάμι, χάνει την ευκαιρία να κινήσει την οικονομία με έναν τρόπο πιο επωφελή γι αυτόν, π.χ. με το να αγοράσει ένα παιχνίδι για το παιδί του.

Ποια η σχέση αυτής της πλάνης με την υπόθεση του πλαστογραφημένου πτυχίου της ΣΤ’ Δημοτικού; Η ορατή – και πραγματικά συγκινητική – πλευρά είναι η ταλαιπωρημένη γυναίκα με τις μεγάλες ανάγκες, η οποία παρανόμησε για να κρατήσει τα παιδιά της εκτός ιδρύματος. Η αόρατη πλευρά είναι η ιστορία του ανθρώπου που, ενώ σύμφωνα με τα κριτήρια της προκήρυξης, έπρεπε να διοριστεί, δεν διορίστηκε. Υποθέτοντας πως όλοι όσοι κάνουν αίτηση για μια θέση καθαριστή έχουν μεγάλες ανάγκες και πως, όπως τα χρήματα του κηδεμόνα, έτσι και οι θέσεις στο δημόσιο είναι περιορισμένες, τα παιδιά του «αόρατου καθαριστή» μπορεί να κατέληξαν αυτά σε ίδρυμα, ή, χάνοντας δύο χρόνια ασφάλισης μέχρι να επαναπροκηρυχθεί αντίστοιχη θέση, ο αόρατος καθαριστής μπορεί να μην κατάφερε να μαζέψει τα ένσημα για να βγει στην σύνταξη.

Αυτό βέβαια, ίσως να μην αναιρεί το γεγονός πως το πτυχίο δημοτικού δεν είναι ουσιαστικό κριτήριο για μια απλή δουλειά όπως αυτή του καθαριστή, αλλά πρέπει κάποια στιγμή να αρχίσουμε να λαμβάνουμε υπόψη μας  και τα δικαιώματα του αόρατου ατόμου: του ατόμου που πέθανε επειδή δεν τηλεφώνησε σε πολιτικό για να εγχειριστεί αυτός στην θέση κάποιου άλλου, ή της νεαρής μητέρας που καθυστέρησε να πάει στη δουλειά της για να κάνει παράκαμψη και να κατέβει το πεζοδρόμιο με το καροτσάκι του μωρού από επικίνδυνο σημείο για να πάει αυτός που πάρκαρε μπροστά στην ράμπα πιο γρήγορα στην δουλειά του.

Με αγωνιστικούς χαιρετισμούς προς την καθαρίστρια, τον υπάλληλο του ΕΚΑΒ και όποιον άλλον παρανόμησε για να συμμορφωθεί με ανούσια τυπικά κριτήρια.

*Ο Γιάννης Παπαδόπουλος είναι μέλος της Μόνιμης Γενικής Συνέλευσης της Φιλελεύθερης Συμμαχίας

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα “Φιλελεύθερος” στις 21 Ιανουαρίου 2019.