Οικογενειακός… φιλελευθερισμός

Του Γιάννη Παπαδόπουλου*

Έτυχε να δω στο facebook τη διαφήμιση κάποιας μάλλον κινέζικης ασφαλιστικής εταιρίας στην οποία ένας νεαρός ασιάτης αποφάσισε στον γάμο του να μιλήσει για τους γονείς του. Αναλύοντας την παιδική του ηλικία, αυτό που ισχυρίστηκε ήταν πως το μεγαλύτερο δώρο που του έκαναν οι γονείς του, δεν ήταν τα μαθήματα πιάνου, οι ωραίες διακοπές και τα ιδιαίτερα μαθήματα, αλλά το… συνταξιοδοτικό τους πρόγραμμα! Ναι, καλά διαβάσατε, το συνταξιοδοτικό των γονέων, όχι του παιδιού (και όχι, δεν το είπε με την έννοια ότι μπορεί τώρα να ζει από τη σύνταξη των γονιών του!).

Η λογική είναι η εξής: για να μπορέσει ένα παιδί, φτάνοντας στην παραγωγική και αναπαραγωγική ηλικία να είναι ελεύθερο να δημιουργήσει τόσο επαγγελματικά όσο και οικογενειακά, θα πρέπει οι γονείς του να έχουν φροντίσει τη δική τους οικονομική ανεξαρτησία ώστε να απαλλάξουν το παιδί από αυτήν την έγνοια. Για να το καταφέρουν αυτό οι γονείς, μπορεί και να χρειαστεί να «θυσιάσουν» κάποια πράγματα που θα μπορούσαν να προσφέρουν τόσο στον εαυτό τους, όσο και στο παιδί τους (ακριβές διακοπές, ιδιωτικά σχολεία κτλ) έτσι ώστε να εξασφαλίσουν τη δική τους αυτονομία στο μέλλον.

Σκεφτείτε τώρα ποια είναι η (στερεοτυπική) επικρατούσα γονική φιλοσοφία στην Ελλάδα. Αρχικά, εστιάζουμε την προσοχή μας στις σπουδές των παιδιών μας και στις παροχές που μπορούμε να τους προσφέρουμε: ατελείωτες (βαρετές) δραστηριότητες για να «ακονίσουμε» τις δεξιότητές τους και ιδιαίτερα μαθήματα για να περάσουν στη σχολή που θέλουν (ή που τους έχουμε πιπιλίσει το μυαλό να θέλουν).

Μόλις με το καλό περάσουν σε κάποια σχολή, «επενδύουμε» – μιλάω πάντα στερεοτυπικά, επαναλαμβάνω – στη δυνατότητά τους να μένουν σε ωραία και άνετα σπίτια μόνα τους, στο να μετακινούνται με το δικό τους αμάξι, στο να μη χρειάζεται να δουλεύουν καθόλου κατά την διάρκεια των σπουδών τους, κτλ.

Ταυτόχρονα, τους χτίζουμε ένα σπίτι δίπλα στο δικό μας και, ενδόμυχα, περιμένουμε να μας επιστρέψουν τη βοήθεια που τους δώσαμε, βοηθώντας μας κατά τα γηρατειά μας . Έτσι, φτάνουμε στη σύνταξη καταχρεωμένοι και κατά-αγχωμένοι , έχουμε δεσμεύσει – ή τουλάχιστον κινητροδοτήσει – τα παιδιά μας να μείνουν στο σπίτι που τους φτιάξαμε και να κάνουν τη δουλειά για την οποία επενδύσαμε τόσα και τα έχουμε εκβιάσει και λίγο συναισθηματικά ώστε να μας φροντίσουν όταν το χρειαστούμε.

Συμπερασματικά, λοιπόν, ο φιλελευθερισμός που έχει ανάγκη η Ελλάδα την παρούσα στιγμή για να αναπτυχθεί ίσως να μην είναι πρωτίστως οικονομικός. Μάλλον είναι πρωτίστως.. οικογενειακός! Χρειάζεται να μεγαλώσουμε παιδιά που θα μπορούν να σχεδιάσουν και να ανασχεδιάσουν τη ζωή τους αναλαμβάνοντας την πλήρη ευθύνη, δηλαδή καθ΄ όλα ώριμους Πολίτες. Ο δικός μας ρόλος, θα πρέπει – τουλάχιστον από όταν ενηλικιωθούν – να είναι ελάχιστος: να ξέρουν ότι υπάρχει ένα πιάτο φαΐ, ένας καναπές και κάποια χρήματα αν, ω μη γένοιτο, τα χρειαστούν.

Ο βασικός μας ρόλος, όμως, είναι να μη μας έχουν έγνοια. Να ξέρουν πως είμαστε εντάξει και πως εμείς είμαστε το δίχτυ τους και όχι αυτά το δικό μας. Άλλωστε ο ρόλος είναι οι γονείς να προσφέρουν στα παιδιά τους, όχι το αντίστροφο. Όταν μεγαλώσουν τα παιδιά δεν χρωστούν τίποτε στους γονείς τους παρά μόνο στα δικά τους παιδιά, πρωτίστως τουλάχιστον!

*Ο Γιάννης Παπαδόπουλος είναι μέλος της Μόνιμης Γενικής Συνέλευσης της Φιλελεύθερης Συμμαχίας

*Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο Liberal την 25 Φεβρουαρίου 2019.