23 Αυγούστου: ο ολοκληρωτισμός δεν έχει χρώμα

Η 23η Αυγούστου έχει καθιερωθεί ως ημέρα μνήμης των θυμάτων του Ναζισμού και του Σταλινισμού στην Ευρώπη. Η επιλογή της ημερομηνίας δεν είναι τυχαία: στις 23 Αυγούστου του 1939, υπογράφηκε στη Μόσχα το Σύμφωνο Μολότωφ – Ρίμπεντροπ. Οι ιστορικές λεπτομέρειες είναι γνωστές. Το σημαντικό όμως είναι να θυμόμαστε:
• πώς έφτασαν να κυριαρχήσουν οι ολοκληρωτισμοί που οδήγησαν σε φούρνους και στρατόπεδα συγκέντρωσης

• ότι άφησαν πίσω τους χώρες διαιρεμένες και λαούς κατεστραμμένους
• ότι οδήγησαν σε εκατόμβες νεκρών, σε βασανισμένους ανθρώπους και σε εξόντωση κάθε είδους μειονοτήτων.
Αλλά να θυμόμαστε επίσης ότι ο ναζισμός και ο κομμουνισμός εχθρεύονταν το άτομο και την ατομική πρωτοβουλία, μισούσαν με πάθος την επιχειρηματικότητα και, πάνω απ’ όλα, αποθέωναν το κράτος.

Η 23η Αυγούστου είναι ημέρα μνήμης των εκατομμυρίων θυμάτων του ναζισμού και του κομμουνισμού, των δυο ολοκληρωτισμών που σκόρπισαν αίμα και τρόμο, μα που τελικά κατέρρευσαν με πάταγο. Και αυτό κρατάμε: την ήττα και την αποτυχία τους.
Ας είναι αυτό το θετικό μήνυμα: ότι ο άνθρωπος μπορεί να γίνεται εύπιστος ή και αφελής, μα τελικά είναι και έτοιμος να υπερασπιστεί την ελευθερία του με την ίδια του τη ζωή. Σήμερα λοιπόν είναι ημέρα μνήμης, αλλά και ημέρα αισιοδοξίας. Γιατί ακόμα και οι πιο ισχυροί ολοκληρωτισμοί δεν αντέχουν τελικά. Γιατί αυτό το απαλό και αναζωογονητικό αεράκι της ελευθερίας ζυγίζει όσο όλη η ιστορία της ανθρωπότητας.