To ALDE, το Ποτάμι, ένας ελέφαντας και μία αγελάδα

Του Ολύμπιου Ράπτη

Την προηγούμενη Τετάρτη στις Βρυξέλλες οι Guy Verhofstadt (ALDE) και Σταύρος Θεοδωράκης – Μιλτιάδης Κύρκος (Ποτάμι) αποκάλυψαν την “Αλήθεια για την  Ελλάδα”.

 220 δις ευρώ, 3 μνημόνια και 12 (!) αξιολογήσεις δεν οδηγούν τελικά την Ελλάδα έξω από την κρίση. Γιατί εστιάζουμε στα συμπτώματα, στους οικονομικούς δείκτες: δημοσιονομικά και χρέος, πρωτογενή ελλείμματα και οικονομική αστάθεια. Πρέπει, λένε ALDE/Ποτάμι, να εστιάσουμε στον “ελέφαντα”, δηλ. την ανεπαρκή διακυβέρνηση/διαχείριση, το πελατειακό κράτος, την αδυναμία των θεσμών και την έλλειψη ανταγωνιστικότητας.

 Δόθηκαν πολλά παραδείγματα, τραγελαφικά ή απλά θλιβερά: οι δηλώσεις Καμμένου για τα εγκληματικά και αντι-συνταγματικά μέτρα που ο ίδιος ψήφισε, η κομματοκρατία στα ελληνικά πανεπιστήμια, η αλλαγή του φορολογικού συστήματος στατιστικά μία φορά τον μήνα. Η δημοσιονομική προσαρμογή  που στηρίχθηκε σε ποσοστό 90% στην αύξηση φόρων. Κυριότερο, επισήμως μόνο το 43% των συμφωνηθέντων εφαρμόστηκαν πραγματικά – Με βάση την εξαιρετική ανάλυση ALDE/Ποταμιού το ποσοστό πέφτει στο 15%. Εντούτοις, η χρηματοδότηση του ελληνικού κράτους συνεχίζεται με τον G. Verhofstadt να μιλάει ανοιχτά και ορθά για “έναν γάμο όπου και οι δύο απατούν ο ένας τον άλλο ανοιχτά”.

 ALDE και Ποτάμι προτείνουν λοιπόν ένα “New Deal” μεταξύ Ε.Ε. και Ελλάδας που θα εστιάσει στον ελέφαντα, αντί για τα συμπτώματα της κρίσης. Όσο αξιέπαινη και αν είναι μία τέτοια πρωτοβουλία, δεν είναι δυστυχώς ούτε πλήρως πειστική ούτε αποτελεσματική.

 Πρώτον, τον ελέφαντα τον βλέπουν εδώ και χρόνια οι δανειστές, ειδικά το ΔΝΤ. Ας θυμηθούμε π.χ. ότι η αποπολιτικοποίηση της δημόσιας διοίκησης ήταν από τα πρώτα 4 προαπαιτούμενα για την ψήφιση του 3ου Μνημονίου μετά το 17ωρο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του περσινού καλοκαιριού. Όπως σωστά υποδεικνύουν ALDE/Ποτάμι και πολλοί άλλοι, οι πιστωτές συνεχίζουν την χρηματοδότηση παρά τους διορισμούς κομματικών διευθυντών στην υγεία και την παιδεία και την κατρακύλα σε τομείς όπως η διαφάνεια και ο σεβασμός της κοινοβουλευτικής λειτουργίας (βλ. πληθώρα Πράξεων Νομοθετικού Περιεχομένου ή νομοσχέδια 7000 σελίδων). ALDE και Ποτάμι ωστόσο δεν έφτασαν στο σημείο να προτείνουν διακοπή της υπάρχουσας συμφωνίας και πιστωτικό γεγονός εξ’ αιτίας αυτών των φαινομένων, παρά κάνουν λόγο για μία «νέα, ειλικρινή συμφωνία» που θα τα αντιμετωπίσει πιο αποτελεσματικά.

 Δεύτερον, ο μέσος Ολλανδός ή Σουηδός πολίτης δύσκολα θα αποκτήσει πλήρη επίγνωση του τι σημαίνει για παράδειγμα κομματικός παρεμβατισμός στα πανεπιστήμια – το χτίσιμο γραφείων καθηγητών, η ομηρεία Συγκλήτου Πανεπιστημίου και τα αλισβερίσια στις εκλογές πρυτανικών αρχών είναι απλά εκτός λογικής. Πολίτες πρώην κομμουνιστικών χωρών μπορούν ευκολότερα να συλλάβουν πως το Κόμμα γίνεται Κράτος και το Κράτος Κόμμα χωρίς επεξηγήσεις. Αλλά και πάλι και αυτοί αρκούνται να απαιτούν ότι μια χώρα δεν μπορεί να ζει εσαεί με δανεικά κι αγύριστα εις βάρος άλλων – ειδικά φτωχότερων. Προσθέστε και την απλουστευτική αφήγηση των ΜΜΕ για την λιτότητα και το δυσβάκτακτο χρέος και όλοι μαζί λοιπόν εστιάζουν αναπόφευκτα στους οικονομικούς δείκτες, τα συμπτώματα.

 Τρίτον – και κυριότερο ίσως – στην ίδια αίθουσα βρισκόταν και βρίσκεται μία αγελάδα. Η ιερή αγελάδα του κρατισμού και του αριστερισμού. Πολλοί διαμαρτύρονται για τους φόρους αλλά πολύ λιγότεροι εξ’ αυτών συνειδητοποιούν ότι αυτό προϋποθέτει λιγότερο κράτος. Πολλοί ιδιωτικοί υπάλληλοι και ελεύθεροι επαγγελματίες είναι άνεργοι, περιμένοντας ωστόσο ακόμα από το Κράτος «να ρίξει ζεστό χρήμα στην αγορά». Πολλοί καταδικάζουν το ρουσφέτι σε θέσεις άχρηστες αλλά δεν μπορούν να συναινέσουν ψυχολογικά στις απολύσεις «αυτών που είχαν κάνει τον προγραμματισμό τους». Και αν ο ΣΥΡΙΖΑ δεν τα κάνει καλύτερα από τους προηγούμενους είναι γιατί δεν είναι ο ίδιος αριστερά. Αντί λοιπόν από την απογοήτευση που εξέφρασε ο Guy Verhofstadt για τον ΣΥΡΙΖΑ που «ως νέο κόμμα θα έκανε κάτι διαφορετικό», θα ήταν ενδιαφέρον να αρχίζει να ακούγεται ξεκάθαρα από ALDE και Ποτάμι ότι το Κράτος πλέον πρέπει να μειωθεί δραστικά όχι μόνο σε επίπεδο αρμοδιοτήτων αλλά και ποσοτικά. Αυτό σημαίνει μεταξύ άλλων και μαζικές απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων.

 Προοπτική λοιπόν νέας, διαφορετικής λύσης μεταξύ Ε.Ε. και Ελλάδας αντικειμενικά δεν υπάρχει. Ευρωπαίοι και έλληνες πολίτες, τεχνοκράτες και πολιτικοί θα συνεχίζουν να εστιάζουν στην πλειοψηφία τους στα συμπτώματα – το ελληνικό χρέος και την διαγραφή του ή μη, όχι τον λόγο που δημιουργείται. Όσο και αν η ενοχλητική αλήθεια για την Ελλάδα αξίζει να προβάλλεται (και) στο εξωτερικό, μην περιμένουμε από την Ευρώπη να μας βρει τρόπο να σταματήσουμε τα κομματικά αλισβερίσια στα Πανεπιστήμια και τις ομηρείες καθηγητών (και τόσα άλλα). Και σίγουρα δεν μπορεί η Ευρώπη να μειώσει δραστικά το Κράτος για εμάς – εκτός και αν το θελήσουμε οι ίδιοι. Πρέπει συνεπώς να περιμένουμε ότι με καθεστώς ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ στην εξουσία, μετά από τις γερμανικές εκλογές του χρόνου (αν όχι νωρίτερα) και με δεδηλωμένη την σοβαρή επιφύλαξη του ΔΝΤ να συμμετάσχει εκ νέου στο πρόγραμμα στήριξης, η προοπτική της δραχμής με αντάλλαγμα την μερική διαγραφή του χρέους θα γίνεται ολοένα και πιο πιθανή.

Ο Ολύμπιος Ράπτης είναι σύμβουλος σε θέματα της Ε.Ε. στις Βρυξέλλες.

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο Liberal την 1η Ιουνίου, 2016.