Τα Θρησκευτικά στα ελληνικά σχολεία και η φιλελεύθερη πρακτική του Βελγίου

Του Ολύμπιου Ράπτη*

Διαχρονικά, η αντιπαράθεση για τα Θρησκευτικά στα ελληνικά σχολεία ακολουθεί την αντι-φιλελεύθερη συλλογιστική του ενός μοντέλου για όλους. Αυτό ισχύει όχι μόνο για τους συντηρητικούς αλλά και για τους κατ΄ όνομα προοδευτικούς.

Στο συντηρητικό φάσμα, η απαίτηση για υποχρεωτική διδασκαλία της «επικρατούσας θρησκείας στην Ελλάδα». Στην άλλη όχθη, του προοδευτισμού, η (Ορθόδοξη) Θρησκεία ιδανικά δεν θα έπρεπε να έχει θέση στα δημόσια σχολεία. Συμβιβαστικά, ας είναι όσο το δυνατόν πιο περιορισμένη ή να αντικατασταθεί από την Θρησκειολογία προκειμένου όλοι οι μαθητές να κατανοήσουν τις άλλες γνωστές θρησκείες.

Στην αντιπαράθεση αυτή προστίθεται τώρα και η επικείμενη εκδίκαση από το Συμβούλιο της Επικρατείας της αίτησης απαλοιφής της ένδειξης Θρησκεύματος στα απολυτήρια Γυμνασίου και Λυκείου κατόπιν αιτήματος της Ένωσης Άθεων (και μαθητών διά των γονέων τους) προκειμένου να μην υπάρχει το πεδίο του Θρησκεύματος ούτε καν ως κενό στο απολυτήριο.

Θεωρώ ωστόσο ότι ακόμα και αν το αίτημα αυτό γίνει αποδεκτό, πάλι δεν θα έχουμε κάνει σημαντική πρόοδο στο θέμα των Ελευθεριών! Γιατί «προοδευτισμός» δεν σημαίνει αναγκαία και «Ανοικτή Κοινωνία». Γιατί ο φιλελευθερισμός, αντιθέτως, είναι το μοναδικό εκείνο πλαίσιο που προωθεί μία τέτοια Κοινωνία διασφαλίζοντας πληθώρα επιλογών για όλους ανεξαιρέτως.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα το Βελγικό δημόσιο σχολείο.

Στο δημοτικό, που φοιτούν τα δύο παιδιά μου, στην αρχή κάθε σχολικής χρονιάς οι γονείς και κηδεμόνες καλούνται να επιλέξουν οι ίδιοι από μία ευρεία γκάμα επιλογών.

Ενώ στην Ελλάδα λοιπόν θεωρήθηκε ως κατάκτηση να επιτρέπεται η εξαίρεση από την υποχρεωτική διδασκαλία των Θρησκευτικών κατόπιν γραπτής αίτησης (opt out), με τον όποιο κίνδυνο στιγματισμού για τα παιδιά που δεν ακολουθούν την πλειοψηφία, στο Βέλγιο τίποτε δεν θεωρείται δεδομένο για κανένα μαθητή/τρια (opt in).

Αν οι γονείς και κηδεμόνες το επιθυμούν, μπορούν να εγγράψουν τα παιδιά τους στο μάθημα των Θρησκευτικών – όχι Θρησκειολογίας. Στην περίπτωση αυτή λοιπόν έχουν να διαλέξουν ανάμεσα στην διδασκαλία του Χριστιανισμού (Καθολικισμός ή Προτεσταντισμός ή Ορθοδοξία), καθώς επίσης και της Εβραϊκής ή της Μουσουλμανικής Πίστης. Αλήθεια, φανταζόμαστε ελληνικά δημόσια σχολεία να παραχωρούν αίθουσες διδασκαλίας σε θρησκευτικούς λειτουργούς διαφόρων θρησκειών;

Η ελευθερία επιλογών δεν τελειώνει εδώ. Υπάρχει επίσης και η εναλλακτική της Ηθικής & Φιλοσοφίας για όσους δεν θέλουν καθόλου Θρησκευτικά.

Πολλοί φιλελεύθεροι θα υπενθυμίσουν ότι το Κράτος δεν έχει Ηθική, άρα είναι αμφίβολο αν μπορεί και να την διδάσκει.

Το Ανώτατο Δικαστήριο του Βελγίου προώθησε λοιπόν εδώ και λίγα χρόνια και ακόμα μία επιλογή: Αγωγή του Πολίτη.

Το αν θα έχουμε συνεπώς διακρίσεις δεν κρίνεται τόσο από το αν παρακολούθησαν ή όχι Θρησκευτικά τα παιδιά μας. Εμείς οι ίδιοι, ανεξαρτήτως πολιτικών ή κομματικών πεποιθήσεων, ας αρχίσουμε να περιμένουμε από το Κράτος να αντιμετωπίζει όλες και όλους ισότιμα, αντί να επιβάλλει τις όποιες επιλογές για τα παιδιά μας ως υποχρεωτικές και για τα παιδιά των άλλων.

*Ο κ. Ολύμπιος Ράπτης είναι μέλος της Μόνιμης Γενικής Συνέλευσης της Φιλελεύθερης Συμμαχίας

*Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο Liberal στις 10 Απριλίου 2019