Ισλάμ: Η συνέχεια της συζήτησης
Του Νίκου Χαραλάμπους*
Από τη συζήτηση που έχει ξεκινήσει για το Ισλάμ παρατηρούμε τα εξής τρία ισλαμοφοβικά αφηγήματα:
1) Το Ισλάμ δεν είναι ακριβώς θρησκεία αλλά πολιτικό σύστημα, και σκοπός των μουσουλμάνων είναι η επικράτηση του Ισλάμ σε όλο τον κόσμο. Και δεν εννοούν το Ισλάμ ως θρησκεία αλλά ως πολιτική εξουσία.
2) Το Ισλάμ είναι πλήρως ασύμβατο με τις αξίες της Δύσης.
3) Το Ισλάμ θεωρείται ως κάτι το μονολιθικό. 1.5 δις άνθρωποι σκέφτονται με έναν τρόπο, λες και είναι προγραμματισμένοι να δράσουν για έναν σκοπό.
Κάπου εδώ σταματούν πάρα πολλοί υποστηρικτές των αφηγημάτων και δεν προχωρούν στο δια ταύτα. Συνήθως αρκούνται στο ευχολόγιο ενός ελέγχου της μετανάστευσης, δηλαδή να περιορίζεται η μετανάστευση ανθρώπων από τις μουσουλμανικές χώρες.
Στην άκρα δεξιά οραματίζονται μαζικές απελάσεις μουσουλμάνων, αλλά και πόλεμο πολιτισμών. Αρχηγός μικρού κόμματος (δεν έχει σημασία το άτομο αλλά η ιδέα) οραματίζεται ιδιώνυμο με υπογραφή κοινωνικών φρονημάτων, δηλαδή αποποίησης των τμημάτων της μουσουλμανικής θρησκείας που «υποκινούν τη βία».
Για να στηρίξουν αυτά τα αφηγήματα, συνήθως φέρνουν επιχειρήματα από τη φιλολογία των ακραίων ισλαμιστών που πράγματι επιβεβαιώνουν πως κάποιοι μουσουλμάνοι θέλουν να εξισλαμίσουν και να επιβάλλουν βίαια τα πιστεύω τους.
Ελπίζω μέχρι αυτό το σημείο να παραθέτω με σωστό τρόπο τις ιδέες όσων βλέπουν το Ισλάμ ως θανάσιμη απειλή. Γιατί αν συμφωνούμε πως δεν έχω στρεβλώσει αυτά που πιστεύουν, τότε μπορούμε και να συμφωνήσουμε όταν θα αποδειχθεί πως τα αφηγήματα δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα και πως χαρακτηρίζονται από άγνοια της ιστορίας αλλά και του ίδιου του Ισλάμ.
Σε ό,τι αφορά στο Ισλάμ ως πολιτική πρόταση: υπάρχει μια δόση αλήθειας πως το Ισλάμ είναι η πιο πολιτικοποιημένη από τις άλλες θρησκείες. Το μήνυμα του Μωάμεθ ήταν να ενώσει τις αραβικές φυλές σε κάτι μεγαλύτερο από το άθροισμα των μερών τους. Στο πρώιμο Ισλάμ υπάρχει η ιδέα της Ούμα, δηλαδή η κατάργηση των συνόρων και ότι όλοι οι λαοί πρέπει να ζουν με το Ισλάμ και όχι με τα έθνη. Φυσικά τα αφελή οράματα των θρησκειών (από το να βόσκει το πρόβατο δίπλα στο λιοντάρι μέχρι την Ούμα) δεν πραγματοποιούνται σχεδόν ποτέ. Το Ισλάμ επεκτείνεται από την Ινδονησία ως το Μαρόκο και τις ΗΠΑ. Οι εθνικές και πολιτισμικές ιδιαιτερότητες των λαών και ανθρώπων που ασπάστηκαν το Ισλάμ ποτέ δεν εξαλείφθηκαν. Το να βλέπει κάποιος το Ισλάμ ως μια πολιτική πρόταση υπονοεί πως ο μετανάστης από το Πακιστάν και οι μετανάστες από το Μπαγκλαντές και το Αφγανιστάν θα συνεργαστούν για να καταλάβουν την εξουσία σε μια δυτική χώρα. Ή πως ο Άραβας μετανάστης θα συνεργαστεί με τον Σομαλό και τον Σενεγαλέζο. Ή πως ο Αμερικανός μαύρος του Έθνους του Ισλάμ θα συνεργαστεί με τον Σούφι και τον Σιήτη από το Ιράν και το Ιράκ (και ναι οι Ιρακινοί μετανάστες θα συνεργαστούν με τους Ιρανούς μετανάστες για τον ίδιο σκοπό – αυτά μας λένε!). Αυτή την πρωτοφανή ανιστόρητη ιδέα την είχα ακούσει από τον κ. Πλεύρη, τον πρεσβύτερο, σε μια τηλεοπτική εκπομπή. Τώρα την ακούω με λύπη και από τον κ. Ανδριανόπουλο να την υποστηρίζει.
Η θέση αυτή δείχνει ότι δεν γνωρίζει ούτε την ιστορία του Ισλάμ ούτε την ιστορία των χωρών που οι κάτοικοί τους έχουν ασπαστεί τον μουσουλμανισμό.
Ας πάμε στο δεύτερο και τρίτο αφήγημα και τις αξίες ανάμεσα στο Ισλάμ και στη Δύση και την μονολιθικότητα του Ισλάμ.
Είναι χαρακτηριστικό της άγνοιας πάνω σε ένα θέμα η θεώρηση ενός φαινομένου ως μονολιθικό και χωρίς διαβαθμίσεις ή διαφορές.
Η πραγματικότητα αποτελεί την καλύτερη αποδόμηση. Από τα μπαρ στα ξενοδοχεία των Ηνωμένων Εμιράτων ως τις μουσουλμανικές κοινότητες των Ηνωμένων Πολιτειών, οι μουσουλμάνοι, θρησκευόμενοι και μη, ζουν με όλες τις διαβαθμίσεις που έχουμε συναντήσει και στους Χριστιανούς. Μπορεί οι μουσουλμάνοι να είναι πιο πιστοί και τηρητές του Ισλάμ σε σχέση με τους Χριστιανούς αλλά υπάρχουν μουσουλμάνοι που δεν τηρούν όλες τις προγραφές της θρησκείας τους. Είναι ενδιαφέρον πως αν ρωτήσεις τον κάθε ισλαμοφοβικό για το άν όλοι οι μουσουλμάνοι που έχει γνωρίσει είναι ίδιοι και το ίδιο ριζοσπαστικοί θα απαντήσει πως όχι.
Θα προσπαθήσω να αποδείξω την λάθος θέση για το μονολιθικό Ισλάμ, έχοντας στο μυαλό έναν μουσουλμάνο κήρυκα να γράφει άρθρο που να αναφέρει:
«Χριστιανοί έσφαξαν 8000 μουσουλμάνους στην Σεμπρένιτσα»
«Χριστιανοί εισέβαλαν στο Ιράκ και είναι υπεύθυνοι για 100 χιλιάδες θανάτους μουσουλμάνων»
«Χριστιανοί σφάζουν μουσουλμάνους στην Τσετσενία.»
«Πόσοι Χριστιανοί δεν καταδίκασαν την εισβολή στο Ιράκ και τη σφαγή στην Σεμπρένιτσα;»
Στην τελευταία ερώτηση προσέξτε πως κάθε ποσοστό που μπορείς να αναφέρεις (10%, 20%, 30%) αποτελεί την «είδηση» πως ο Χριστιανικός κόσμος είναι στα πρόθυρα μιας πρωτοφανούς ριζοσπαστικοποίησης που θα επιδιώξει να πνίξει κάθε άλλη θρησκεία (ως η πολυπληθέστερη θρησκεία μάλιστα).
Οι άλλες δηλώσεις, ενώ εμπεριέχουν ψήγματα αλήθειας (πως ό,τι έγινε, έγινε από χριστιανούς), εξαφανίζουν όλη την αντιπαράθεση που είχε εκδηλωθεί στις χριστιανικές χώρες για αυτά τα γεγονότα. Η άποψη αγνοεί τις διαφορές της Σερβίας και της Αμερικής, πολιτικών συστημάτων, κουλτούρας, ιστορίας, χριστιανικών δογμάτων, εθνοθρησκευτικών ιδιαιτεροτήτων.
Ο κ. Ανδριανόπουλος δήλωσε σε ένα πρόσφατο άρθρο πως δεν είναι αξίες «μας» το Χαλάλ, η Μπούρκα και η Σαρία. Θα μπορούσα να αναρωτηθώ γιατί το Κοσέρ είναι στις αξίες μας αλλά όχι το Χαλάλ. Ή γιατί η Μπούρκα δεν είναι αλλά είναι το μπικίνι και το Playboy μέσα στις αξίες της Δύσης (εμφανίστηκαν μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και θεωρήθηκαν απειλή ενάντια στην ηθική) και αν οι χειρισμοί της Ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας στο θέμα της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών είναι μέσα στις αξίες της Δύσης (η Ρωμαιοκαθολική εκκλησία θεωρείται σύμφυτη με τη γέννηση της Δύσης). Πολύς κόσμος μπορεί να θέσει τα δικά του ερωτήματα για τις αξίες της Δύσης. Αλλά εγώ θα προτείνω δύο αξίες που ελπίζω πως τουλάχιστον οι φιλελεύθεροι θα συμφωνήσουν πως αποτελούν φιλελεύθερες αξίες της Δύσης:
1) Η ελευθερία της έκφρασης. Ακόμα και κηρύγματα που μπορεί να θεωρηθούν ως μίσους και βίας δεν πρέπει να ποινικοποιούνται παρά μόνο αν υπάρχει άμεση και συγκεκριμένη στοχοποίηση και ο στόχος της απειλής να δηλώνει ξεκάθαρα, άμεσα και ατομικά απειλούμενος. Κατά τα άλλα τιμωρούνται οι πράξεις, η ηθική αυτουργία αλλά όχι το φρόνημα και όχι η θρησκεία ή η πολιτική ιδεολογία.
2) Το τεκμήριο της αθωότητας. Κάποιος είναι αθώος μέχρι να αποδειχτεί ένοχος. Δεν μπορεί το θρησκευτικό σου πιστεύω να σε κατατάσσει στους ενόχους όταν εσύ ατομικά δεν έχεις κάνει καμιά αδικοπραξία.
Αυτός που θα επιδιώξει να καταλύσει αυτές τις αξίες είναι η πιο θανάσιμη απειλή για τη φιλελεύθερη δύση. Για να μην παρεξηγηθώ, μπορεί να είναι και μουσουλμάνος αλλά πιθανότατα να είναι μη μουσουλμάνος.
Κανείς δεν λέει πως σε έναν μουσουλμάνο ή άλλο μετανάστη θα πρέπει οπωσδήποτε να του δίνεται ελεύθερη πρόσβαση, αν η παρουσία του αποτελεί απειλή για τους πολίτες. Δεν είναι φιλελεύθερη θέση αυτή. Φιλελεύθερη θέση είναι η απαγόρευση εισόδου και η απέλαση να κρίνεται κατά περίπτωση, με στοιχεία και με κανόνες δικαίου και όχι φρονήματος.
*Ο Νίκος Χαραλάμπους είναι μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής της Φιλελεύθερης Συμμαχίας
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα “Φιλελεύθερος” στις 3 Ιανουαρίου.