Φιλελεύθερες σκέψεις

Του Νίκου Χαραλάμπους

Χαίρομαι ιδιαίτερα που βλέπω πολύ κόσμο να θέλει να είναι φιλελεύθερος. Η έννοια αποδαιμονοποιήθηκε. Τώρα μένει εκτός από την υιοθέτηση της “ταμπέλας” να υιοθετηθεί και το περιεχόμενο της έννοιας. Δεν πιστεύω κάποιος ή κάποια να θέλουν απλώς να λέγονται φιλελεύθεροι/ες αλλά να μην ξέρουν τι σημαίνει η έννοια και να θέλουν να εφαρμόζουν τα αντίθετα από αυτά που προτάσσει ο φιλελευθερισμός στον πολιτικό λόγο τους αλλά και στη συμπεριφορά τους.

Αν και δεν είμαι ο πιο ειδικός στη θεωρία του φιλελευθερισμού ωστόσο θα ξεκινούσα από αυτό: Στο DNA του φιλελευθερισμού, εμπεδωμένο στην ουσία του είναι το πρωτείο του ατόμου. Είναι η ιδέα πως το άτομο δεν μπορεί να οριστεί και να κριθεί καθολικά από συλλογικά χαρακτηριστικά. Είναι η ιδέα πως το άτομο δεν είναι ποτέ κάτω από οποιαδήποτε συλλογικότητα. Είναι η ιδέα πως το άτομο διατηρεί τα ατομικά δικαιώματά του σε κάθε περίπτωση που δεν παραβιάζει τα δικαιώματα των άλλων.
Έτσι μπορούμε να συζητήσουμε για τις κεντρικές τράπεζες ή την οπλοκατοχή, ή το ρόλο του κράτους στην υγεία και το ύψος της φορολογίας, τον τρόπο καταπολέμησης της φτώχειας, αλλά ρατσισμός, ομοφοβία, ισλαμοφοβία, χριστιανοφοβία, σεξισμός, μισογυνισμός ή μισανδρισμός δεν μπορεί να είναι ποτέ μέρος της φιλελεύθερης ρητορικής ή θα έλεγα ακόμα και συμπεριφοράς. Κάθε άτομο είτε είναι άνδρας, γυναίκα, ομοφυλόφιλος ή ετερόφιλος, μετανάστης ή ιθαγενής, χριστιανός ή άθεος, μαύρος ή άσπρος κρίνονται από τον χαρακτήρα τους, τις πράξεις τους και τις συμπεριφορές τους, όχι από χαρακτηριστικά που τυγχάνουν να είναι κοινά με άλλους.

Και οι σοσιαλιστές; Οι κομμουνιστές; Οι λαϊκοδεξιοί; Οι δημόσιοι υπάλληλοι; Οι συνδικαλιστές; Και πάλι η κρίση για τον καθένα πρέπει να είναι ατομική και αν στην πορεία ένας φιλελεύθερος δει πως η συντεχνιακή και η κολλεκτιβιστική νοοτροπία έχουν πια εξαφανίσει την ατομικότητα του συγκεκριμένου λαϊκοδεξιού, σοσιαλιστή, δημοσίου υπαλλήλου, συνδικαλιστή τότε μπορούμε να απορρίψουμε το συγκεκριμένο άτομο από την δική μας πλευρά ως άτομα. Φυσικά και διατηρεί τα δικαιώματά του παρά την προσωπική μας απόρριψη. Αλλά αυτό γίνεται αφού παρατηρήσεις την συμπεριφορά/πρακτική/ρητορική του συγκεκριμένου ατόμου. Εκ των υστέρων δηλαδή και όχι εκ των προτέρων απλώς και μόνο επειδή έχουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά με άλλους/ες.

Και οι ναζιστές; οι τζιχαντιστές; οι ακροαριστεροί της 17 Νοέμβρη ρε φίλε; ΟΚ μοιραία θα φτάσουμε σε ακραίες ιδέες που σχεδόν αυτόματα ο ενστερνισμός της ιδέας δεν αποτελεί μόνο την υποταγή του ατόμου σε κολλεκτιβιστική ιδέα αλλά δηλώνει και πιθανή πρόθεση βίας, αν και η πρόθεση βίας πρέπει να εξετάζεται σύμφωνα με τις υπάρχουσες διατάξεις για την υποκίνηση βίας.

Θα πρότεινα λοιπόν σε όσους/ες θέλουν να είναι φιλελεύθεροι/ες να ξεκινήσουν από αυτή την εσωτερική αναζήτηση και αν μπορούν να πετάξουν τα “βαρίδια” που έχουν από στερεότυπα που μπορεί να μας έδωσε η οικογένειά μας και η κοινωνία μας, ή που μπορεί να καλλιεργούνται από μερίδες των πολιτικών ή των ΜΜΕ και να αρχίζουμε να κρίνουμε ανθρώπους. Και στις πολιτικές μας προτάσεις και στη πολιτική ρητορική μας, αλλά θα έλεγα και στη συμπεριφορά μας.

*Ο Νίκος Χαραλάμπους είναι μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής της Φιλελεύθερης Συμμαχίας.