Είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση μία «Νέα Σοβιετία»;

Του Ολύμπιου Ράπτη

Είναι η Ε.Ε. μία περίπλοκη γραφειοκρατία που αποφασίζει χωρίς λογοδοσία για τα πάντα, μακριά από τα Κράτη-Μέλη της και τους Πολίτες;

Σύντομη ιστορική αναδρομή

Τέλη της δεκαετίας ’70, ένας Γάλλος παραγωγός φρουτώδους λικέρ απαγορεύεται να εξάγει στην Γερμανία καθώς η περιεκτικότητα σε φρούτα είναι κατώτερη από αυτήν που ορίζει η γερμανική νομοθεσία. Μνημειώδης απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου (“Cassis de Dijon” εν συντομία): εάν ένα προϊόν αδειοδοτείται σε μία χώρα της ΕΟΚ, θα κυκλοφορεί ελεύθερα σε όλη την ΕΟΚ. Και όμως, χρειάστηκαν περίπου 300 πρόσθετες νομοθεσίες από τις «Βρυξέλλες», στη βάση δικαστικών αποφάσεων και μη, για την επίτευξη μίας Ενιαίας Ευρωπαϊκής Αγοράς την δεκαετία του ’90. Και χρειάζονται διαρκώς νέες για την διατήρησή της.

Παράλογο ή αναπόφευκτο; Μας διαφεύγει συχνά ότι η ΕΟΚ χτίστηκε από κυρίαρχα Κράτη για να τα προστατεύει από τα ίδια τα Κράτη («σύνορα που τα περνάνε εμπορεύματα δεν τα περνάνε στρατοί»). Δεν χτίστηκε για να καταργήσει τον ρόλο του Κράτους στην οικονομία. Διαφορετικά, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο θα απαγόρευε πολύ απλά στο Κράτος να ορίζει εξ’ αρχής τί μπορεί να παραχθεί, από ποιόν, πού και πώς, περιορίζοντας το σε ρόλο αυστηρά εποπτικό του ελεύθερου ανταγωνισμού.

Έτσι, λοιπόν, στα μέσα της προηγούμενης δεκαετίας η πρόταση για την απελευθέρωση υπηρεσιών μέσω της «Οδηγίας Μπολκεστάιν», εκ του φιλελεύθερου Ολλανδού Επιτρόπου που την προώθησε, τορπιλίστηκε στο ανώτατο πολιτικό επίπεδο (π.χ. ο Σιράκ, ο Γάλλος δεξιός Πρόεδρος, κατήγγειλε το προσχέδιο ως «απαράδεκτο»). Και ψαλιδίστηκε κατά συνέπεια στο Ευρωκοινοβούλιο και στο Συμβούλιο Υπουργών. Στις Βρυξέλλες, όχι κάπου αλλού.

Μόλις πριν λίγα χρόνια δε, η πρόσμιξη λευκού και κόκκινου κρασιού εξαρτιόταν από 2 ομάδες εργασίας κοινοτικών και εθνικών υπαλλήλων που αποφάσιζαν αν είναι επιτρεπτή πρακτική (!) και αν μπορεί το τελικό προϊόν να χαρακτηριστεί «ροζέ» (!). Όταν τελικά η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει (χρησιμοποιείται ενικός προκειμένου να δειχθεί η πληθώρα των σχετικών παραδειγμάτων) την αδειοδότηση μιας τέτοιας πρακτικής, οι Γάλλοι παραγωγοί αυθεντικού ροζέ προσφεύγουν σε εξειδικευμένους λομπίστες για να καταψηφιστεί η πρόταση από τους εθνικούς εκπροσώπους όχι μόνο της Γαλλίας αλλά και άλλων χωρών(1)! Κορπορατισμός και παρεοκρατικός καπιταλισμός, όχι φιλελευθερισμός. Πάλι στις Βρυξέλλες, όχι κάπου αλλού.

Παρ’ όλα αυτά, και παρά την ευρέως διαδεδομένη – δυστυχώς – πεποίθηση, η αδειοδότηση των επιχειρήσεων, σε 1 χρόνο ή σε 15 λεπτά, η φορολόγησή τους, με 60-80% ή 10-20%, η υποχρέωση ή μη της ασφάλισης σε δημόσιο φορέα, οι φόροι υπέρ τρίτων, το δικαστικό σύστημα, το ασφαλιστικό, η σύνδεση πανεπιστημίων με την επιχειρηματικότητα, οι επενδύσεις σε έρευνα και τεχνολογία κλπ ΔΕΝ είναι κατά κανόνα αρμοδιότητες των Βρυξελλών. Άλλο η Εσθονία, η Ολλανδία και η Βουλγαρία και άλλο η Ελλάδα.

Στην παρούσα φάση η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπό τον Πρόεδρο Γιούνκερ έχει επιδοθεί σε ένα τιτάνιο έργο απόσυρσης πλείστων παρωχημένων ή αχρείαστων νόμων και περιορισμού του ρυθμού προώθησης νέων(2). Ένας -ενδεικτικά- Κανονισμός (από τις 80 πράξεις εν ισχύ που αποσύρονται μόνο φέτος) για τα «κοινοτικά στατιστικά παραγωγής χάλυβα…έχει καταστεί άνευ αντικειμένου διότι τα εν λόγω δεδομένα δεν συγκεντρώνονται πλέον». Ίσως γιατί η παραγωγή χάλυβα δεν εξαρτάται από την συλλογή και επεξεργασία στατιστικών από τις «Βρυξέλλες». Αυτό δεν ευχαριστεί διόλου αυτούς στην ευρωπαϊκή δημόσια διοίκηση που βρίσκονται σταδιακά άνευ αντικειμένου, αλλά επίσης και αριστερούς και δεξιούς ευρωβουλευτές που ασκούν κριτική για την μείωση του ρυθμού νομοθετικών προτάσεων από τις «Βρυξέλλες»!

Δύο λοιπόν είναι τα συμπεράσματα:

Πρώτον, οι «Βρυξέλλες» παραμένουν περίπλοκες, απομακρυσμένες και δυσνόητες για τον μέσο Πολίτη. Δεν είναι ωστόσο «ανεξέλεγκτες»: κάθε Κανονισμός και Οδηγία που μας έρχεται από τις «Βρυξέλλες» είναι συνάρτηση του κρατισμού που τροφοδοτείται στις «Βρυξέλλες» μέσω των δημοκρατικά εκλεγμένων εθνικών κυβερνήσεων (και κρατικών υπαλλήλων) και ευρωβουλευτών. Γιατί αυτοί διαπραγματεύονται και συν-υπογράφουν τις όποιες προτάσεις της υπερεθνικής Ευρωπαϊκής Επιτροπής, όσο «σοβιετίζουσες» [ή «(νεο-)φιλελεύθερες»] και αν φαίνονται.

Δεύτερον, η πραγματικά Ελεύθερη Αγορά είναι ανέφικτη στα πλαίσια της Ε.Ε. Από την άλλη ωστόσο είναι η Ε.Ε. που εγγυάται τον μέγιστο δυνατό συνδυασμό πολιτικών, κοινωνικών και οικονομικών ελευθεριών, τουλάχιστον για εκείνες τις χώρες-μέλη της όπου το κυρίαρχο αίτημα είναι, φανερά ή σιωπηρά, εντός ή εκτός της Ε.Ε., «το Κράτος να προσλάβει κόσμο και να ρίξει λεφτά στην αγορά».

(1) Daniel Guégen, “Comitology: Hijacking European Power?, 6th edition, Sep. 2014.

(2) Πρόγραμμα εργασίας της Επιτροπής για το 2016 http://ec.europa.eu/atwork/pdf/cwp_2016_annex_v_el.pdf

*Ο Ολύμπιος Ράπτης είναι μέλος της Φιλελεύθερης Συμμαχίας

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο Liberal.gr στις 26 Ιανουαρίου, 2016