To έλλειμμα της Ελευθερίας στα Ελληνικά Πανεπιστήμια
Του Ολύμπιου Ράπτη
Στην Ελλάδα επικρατεί ένα έλλειμμα της διδασκαλίας της Ελευθερίας σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης και ειδικά στα Πανεπιστήμια με τις συνέπειες του να είναι αισθητές στην καθημερινότητα μας αλλά ακόμα και στην ίδια την Ευρώπη. Ας μου επιτραπεί να παραθέσω μερικά παραδείγματα από την οικονομία, την πολιτική φιλοσοφία, την νεώτερη ελληνική ιστορία και την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση.
[Σημείωση: στα παρακάτω παραδείγματα – και άλλα που λόγω χώρου δεν παρουσιάζονται – υπάρχουν λαμπρές εξαιρέσεις Ελλήνων Πανεπιστημιακών Καθηγητών, μερικοί εκ των οποίων εξάλλου αποτελούν και την πηγή έμπνευσης του άρθρου αυτού.]
Οικονομία
Οι φοιτητές στην Ελλάδα διδάσκονται για δεκαετίες κυρίως (νέο-)κεϋνσιανή και (νέο-)μαρξιστική ανάλυση. Η αριστερά μιλάει εδώ και δεκαετίες για περιορισμούς εις βάρος της στην ελευθερία έκφρασης στα πανεπιστήμια όταν ο F. Bastiat και λοιποί “νεοφιλελεύθεροι” (Friedman, Hazlitt, Hayek και Mises) διδάσκονται συνήθως, όταν διδάσκονται, όχι από το πρωτότυπο αλλά μέσα από αναλύσεις των ιδεολογικών τους αντιπάλων.
Πως αλλιώς να εξηγηθεί ότι αδυνατούμε να συλλάβουμε την διαφορά μεταξύ χρέους και ελλείμματος;
Θέλουμε το Κράτος, το μεγάλο Κράτος, να ρίχνει πολλά λεφτά στην αγορά χωρίς να βλέπουμε τα λεφτά που έρχονται από την αγορά (φόροι και δανεικά). Γιατί στο Πάντειο για παράδειγμα δεν είχαμε καν ακούσει για το «Σύνταγμα της Ελευθερίας» του Hayek και γιατί η πλειοψηφία της κοινωνίας στο άκουσμα τουFriedman θυμάται συνειρμικά την Χιλή του Pinochet αλλά όχι το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα (negative income tax); Αν είχαμε πραγματικά πολύπλευρη οικονομική εκπαίδευση θα καταλαβαίναμε ότι το ασφαλιστικό μας ήταν ανέκαθεν πυραμίδα Ponzi, θα κατεβαίναμε στους δρόμους που οι ελεύθεροι επαγγελματίες δεν μπορούν να επιλέξουν ελεύθερα ασφαλιστικό φορέα και θα μελετούσαμε στα αμφιθέατρα με θαυμασμό το εσθονικό μοντέλο ανάπτυξης και την λιθουανική γραμμική φορολογία (flat tax).
Πολιτική Φιλοσοφία
Ο Αριστοτέλης και οι κλασικοί φιλελεύθεροι φιλόσοφοι δεν είχαν – τουλάχιστον για την γενιά των 40 και άνω – την έκταση σε διδασκαλία σε σχέση με μαρξιστές και μεταμοντέρνους διανοούμενους (Γάλλους κατά προτίμηση). Περηφανευόμαστε, ανεξαρτήτως πολιτικής τοποθέτησης, για τους αρχαίους ‘Ελληνες φιλοσόφους χωρίς οι περισσότεροι να γνωρίζουμε τις θεμελιώδεις διαφορές μεταξύ Πλάτωνα και Αριστοτέλη στην πολιτική και πολιτειακή οργάνωση και την ατομική ιδιοκτησία.
Διδάσκονται, επίσης, οι φοιτητές το τι είναι επιστημονική γνώση κατά τον K.Popper (ευτυχώς), αλλά μαθαίνουν πολύ λιγότερα – πολλοί ενδεχομένως να μην έχουν καν ακούσει – για το έργο του στην «Ανοικτή Κοινωνία και τους Εχθρούς της». Γι’ αυτό και αγνοούμε ότι στο όνομα της «γενικής βούλησης» του Rousseau οι φυλακές της Βαστίλης γέμισαν μετά, όχι πριν, την Γαλλική Επανάσταση και ότι τα πιο ανελεύθερα και ολοκληρωτικά καθεστώτα παρακολουθούν, ξεκληρίζουν και εκτοπίζουν πάντοτε στο «όνομα του λαού».
Στην Ελληνική Ιστορία, από το Δημοτικό μαθαίνουμε για τους απελευθερωτικούς μας αγώνες με την υπενθύμιση ότι είμαστε στο «εμείς», όχι στο «εγώ». Πολύ λιγότεροι ωστόσο είχαμε/έχουμε το προνόμιο να διδαχθούμε ότι το Σύνταγμα της Τροιζήνας για παράδειγμα ήταν όχι μόνο το πιο δημοκρατικό αλλά ΚΑΙ το πιο φιλελεύθερο, το πιο ανθρωποκεντρικό παγκοσμίως της εποχής εκείνης. Για να μην πιάσουμε τον ελληνικό εμφύλιο και την αντιμετώπιση που υφίστανται οι απαξιωτικά χαρακτηριζόμενοι ως «αναθεωρητές» (που είναι αφού το παραδέχονται και οι ίδιοι ότι είναι γιατί η επιστήμη δεν είναι Βίβλος).
Άφησα για το τέλος την Ευρωπαϊκή Ολοκλήρωση αφιερώνοντας λίγο περισσότερο χώρο λόγω επαγγελματικής διαστροφής και ανησυχίας για το μέλλον.
Η θεμελιώδης διάκριση, από τον πρωτοετή ως τον τελειόφοιτο, είναι ανάμεσα στην κοινοτική μέθοδο που προωθείται άνωθεν από την ευρωπαϊκή ελίτ (πολιτικοί και τεχνοκράτες) και τον διακυβερνητισμό.
«Περισσότερη Ευρώπη ή λιγότερη Ευρώπη με εθνικισμό και προστατευτισμό;», επιχειρηματολογούμε στα πανεπιστήμια και την καθημερινή επαγγελματική πρακτική.
Η διάκριση αυτή καθίσταται ολοένα και πιο προβληματική. Γιατί, ναι μεν, λιγότερη Ευρώπη σημαίνει στην πράξη επιστροφή στον ολέθριο προστατευτισμό και εθνικισμό του περασμένου αιώνα, αλλά και η περισσότερη Ευρώπη εγείρει επίσης αρνητικά αντανακλαστικά σε όλο το πολιτικό φάσμα κόντρα στις «Βρυξέλλες».
Όταν δε μιλάμε για φεντεραλισμό, αδυνατούμε να ξεχωρίσουμε την εκδοχή της αέναης πορείας(«ever closer Union») προς την υπερ-συγκέντρωση, περιλαμβανομένης της εναρμόνισης φορολογίας και αναδιανεμητικής πολιτικής (tax and spend capacity)από μία άλλη, πιο «φιλελεύθερη». Στην Ελλάδα (αλλά και στην Ευρώπη γενικότερα) διδάσκεται το όραμα της ευρωπαϊκής ενοποίησης του A. Spinelli, το όνομα του οποίου κοσμεί την είσοδο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις Βρυξέλλες. Σπανίως, ή και ποτέ, δεν επισημαίνεται ωστόσο η σοσιαλιστική του ταυτότητα [“η Ευρωπαϊκή επανάσταση πρέπει να είναι σοσιαλιστική, ο στόχος της πρέπει να είναι η χειραφέτηση των εργατικών τάξεων και η επίτευξη πιο ανθρώπινων συνθηκών διαβίωσης. Η ευρωπαϊκή ενότητα πρέπει να προκρίνει την πάλη εναντίον των κοινωνικών ανισοτήτων και προνομίων επιτρέποντας εθνικοποιήσεις και αναδιανεμητική φορολογία”].
Η σύγχυση λοιπόν είναι τεράστια. Η κρίση της ευρωζώνης θα λυθεί με ευρω-ομόλογα, διαρκή ποσοτική χαλάρωση και αγορά εταιρικών ομολόγων από την ΕΚΤ και με ένα «Ευρωπαϊκό Υπουργείο Οικονομικών με πορτοφόλι», υποστηρίζουν κεντροδεξιοί, κεντροαριστεροί, ακόμα και μέλη των φιλελευθέρων και δημοκρατών στο Ευρωκοινοβούλιο, με τον ηγέτη των οποίων G. Verhofstadt να επικαλείται λίγες μέρες πριν τον Spinelli στο debate για την ανάδειξη νέου Προέδρου στο ΕΚ (11/1/2017).
Κι όμως, είχε μιλήσει και ο Hayek για φεντεραλισμό (!) – αλλά είπαμε ο Hayek δεν διδάσκεται γενικά. Σε αυτή την εκδοχή, οι Βρυξέλλες θα μπορούσαν ή θα έπρεπε να αναλάβουν την άμυνα, την εξωτερική πολιτική, την προστασία των εξωτερικών συνόρων, τη διασφάλιση της Κοινής Αγοράς και του Κράτους Δικαίου αφήνοντας όλα τα υπόλοιπα στα Κράτη Μέλη της Ε.Ε. Φυσικά ο κόσμος έχει εξελιχθεί και πρόσθετες παγκόσμιες προκλήσεις όπως το περιβάλλον και η μετανάστευση δεν αντιμετωπίζονται εθνικά.
Το ζήτημα όμως παραμένει: Φοιτητές, Ακαδημαϊκοί, απλοί Πολίτες ζητούν αλλαγή και μεταρρυθμίσεις για την Ε.Ε. και όλοι είναι απογοητευμένοι. Οι αριστεροί γιατί θέλουν σύγκλιση, αλληλεγγύη και αναδιανομή αλλά χωρίς στενή επιτήρηση και δημοσιονομικούς ζουρλομανδύες. Οι συντηρητικοί κρατιστές που δεν παίρνει τον δρόμο του στρατηγού De Gaulle. Οι ακροαριστεροί, αναρχικοί, ή ακόμα και οι απολιτίκ, γιατί δεν αυτοδιαλύεται. Οι φιλο-ευρωπαίοι γενικά γιατί δεν παίρνει ούτε τον δρόμο του Spinelli, ούτε του Hayek.
Ίσως γιατί η επιβίωση της στηρίζεται σε αναγκαίους συμβιβασμούς: και περισσότερα ΕΣΠΑ και αγροτικές επιδοτήσεις και πολιτικές απελευθέρωσης των αγορών. Και συστάσεις και ρητορικές για την αποφυγή φορολογικού ανταγωνισμού ανάμεσα στα Κράτη-Μέλη της και, όμως, διατήρηση των φορολογικών συντελεστών ως αποκλειστικά εθνική αρμοδιότητα. Και ευρω-στρατός αλλά και απόλυτος σεβασμός στην εθνική κυριαρχία. Και, τέλος, αναφορές στην ανάγκη ανάδειξης στα σχολεία της κοινής πολιτισμικής ταυτότητας και αυξανόμενος αντι-ευρωπαϊσμός και αντι-δυτικισμός ειδικά στην Ελλάδα.
Συμπερασματικά, αντί να συζητούμε για τους αδιόριστους εκπαιδευτικούς, την επέλαση του νεοφιλελευθερισμού και πως να μην κλείσουν τα ΑΕΙ/ΤΕΙ χωρίς λόγο ύπαρξης, θα καταφέρουμε να βγούμε από το τέλμα όταν δοθεί – μεταξύ πάρα πολλών άλλων – ευρύτατα η δυνατότητα στους μαθητές και φοιτητές να γνωρίζουν και να αντιπαραθέτουν τον Πλάτωνα με τον Αριστοτέλη, τον Marx με τον Popper και τον Spinelli με τον Hayek.
*Ο Ολύμπιος Ράπτης είναι μέλος της Φιλελεύθερης Συμμαχίας.
*Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο Liberal την 16η Ιανουαρίου, 2017.
Για την Ημέρα Μνήμης των Θυμάτων του Ολοκαυτώματος
Σήμερα είναι Ημέρα Μνήμης των Θυμάτων του Ολοκαυτώματος. Είναι η μέρα που θυμόμαστε τη φρίκη που μπορεί να φτάσουν τα κράτη, οι εξουσίες και οι ηγεσίες, όταν ξεχνάνε πως ο κάθε άνθρωπος είναι ξεχωριστός, καθορίζεται από την προσωπικότητα του και όχι μόνο από το θρήσκευμα ή την εθνοτική καταγωγή ή το χρώμα του δέρματος ή την ταυτότητα φύλου.
Η Φιλελεύθερη Συμμαχία υποστηρίζει το πρωτείο του ατόμου και τα ατομικά δικαιώματα που δεν πρέπει ποτέ να παραβιάζονται για κανένα λόγο.
Ποτέ ξανά!
Για την απόφαση του ΣτΕ: Το ωράριο των καταστημάτων είναι ζήτημα ελεύθερης επιλογής
Το Συμβούλιο της Επικρατείας έκρινε ως αντισυνταγματικό το άνοιγμα των καταστημάτων τις Κυριακές. Αιτιολόγησε την απόφασή του με μια σειρά από συμβουλές στο μέσο Έλληνα εργαζόμενο και καταναλωτή, πως πρέπει να ξεκουράζεται τουλάχιστον μια μέρα την εβδομάδα και άντλησε επιχειρηματολογία από την παράδοση και τη χριστιανική θρησκεία.
Φυσικά και το άνοιγμα των καταστημάτων τις Κυριακές δεν προϋποθέτει ότι θα καταργηθούν ή θα περιορισθούν οι ημέρες ξεκούρασης των εργαζομένων αλλά ότι οι επιχειρήσεις που εργάζονται θα έχουν το δικαίωμα αν επιθυμούν, να ανοίγουν και τις Κυριακές. Αυτό συμβαίνει σε πολλές κατηγορίες επιχειρήσεων σήμερα στην Ελλάδα όπως σε εστιατόρια, καφέ, ζαχαροπλαστεία, περίπτερα, τουριστικά είδη, ταξί, αεροδρόμια, πλοία, μεταφορές και πολλά άλλα. Εκεί το ΣτΕ δεν έδειξε ανάλογη ευαισθησία.
Ευέλικτες Μορφές Συνταξιοδότησης – Να σπάσουμε άλλο ένα κρεβάτι του Προκρούστη
Του Νίκου Χαραλάμπους
Τι κοινό μπορεί να έχουν οι Ότο Ρεχάγκελ, Σωκράτης Κόκκαλης, Διονύσης Σαββόπουλος, Γιάννης Μπουτάρης, Ελένη Αρβελέρ και ο Δημήτρης Παντερμαλής; Δούλευαν και εξακολουθούν να δουλεύουν σε απαιτητικές δουλειές, ενώ έχουν συμπληρώσει τα εβδομήντα έτη τους.
Στην πρόσφατη υπόθεση για το επίδομα των συνταξιούχων, ίσως το μόνο κόμμα που είπε σθεναρά «όχι» σε αυτό το επίδομα – απόπειρα δωροδοκίας στους συνταξιούχους – ήταν η Φιλελεύθερη Συμμαχία. Στις προτάσεις της, που πάντα αναφέρονται στις Ανακοινώσεις της, έγινε αναφορά σε ευέλικτες μορφές συνταξιοδότησης.
Τι εννοούμε όμως, όταν λέμε «ευέλικτες μορφές συνταξιοδότησης»;
Σήμερα πολλοί πολίτες στην ηλικία των πενήντα και εξήντα ετών, ιδιαίτερα όσοι δουλεύουν σε δουλειές γραφείου (η σημαντική πλειοψηφία πια), μπορούν να δουλέψουν επαρκώς και μετά την κρατικά ορισμένη ηλικία συνταξιοδότησης (κάποιοι το κάνουν ήδη). Ακόμα και πολίτες εβδομήντα ετών είναι ικανοί για εργασία, όπως μας δείχνουν τα παραπάνω ενδεικτικά παραδείγματα. Σίγουρα, όχι με την αντοχή κάποιου νεότερου. Σε αυτές τις ηλικίες οι πολίτες θα μπορούσαν λοιπόν, να μειώσουν τις μέρες εργασίας σε δύο με τρείς ημέρες την εβδομάδα. Έτσι θα μπορούσαν να κερδίζουν ένα καλό εισόδημα χωρίς να παίρνουν ολόκληρη τη σύνταξη τους στην αρχή της συνταξιοδότησής τους.
Όταν κάποιος ή κάποια φτάσει στα ογδόντα έτη, είναι αναμενόμενο να μην μπορεί να εργάζεται πια. Αλλά αν δεν έχουν υπάρξει πρότερα προβλήματα υγείας, ένας ηλικιωμένος σε αυτήν την ηλικία μπορεί να αυτοεξυπηρετηθεί σε μεγάλο βαθμό.
Και όταν φτάνουμε στα ενενήντα έτη, τότε όχι απλώς χρειάζεται η πλήρης ή αυξημένη σύνταξη, αλλά και βοήθεια στο σπίτι με αυξημένη ιατρική φροντίδα.
Το ελληνικό συνταξιοδοτικό σύστημα δουλεύει ακριβώς αντίστροφα με την παραπάνω πραγματικότητα. Είτε είναι κάποιος εξήντα πέντε ετών είτε ενενήντα πέντε ετών, αναμένεται να λάβει την ίδια σύνταξη από το κράτος χωρίς να έχει κανένα λόγο στη διαχείρισή της. Αν κάποιος συνταξιοδοτηθεί, απαγορεύεται να εργαστεί.
Τα «αποστεωμένα επιχειρήματα» ενάντια σε μια μετάβαση σε ευέλικτη μορφή συνταξιοδότησης είναι γνωστά. Ελπίζω να τα έχουμε ξεπεράσει. Κάποιοι βιαστικοί θα απαντήσουν πως εμείς, οι «ανάλγητοι» (νέο)φιλελεύθεροι, θέλουμε τους οικοδόμους, τους εργάτες στα ναυπηγεία, τους εργάτες στη βιομηχανία, να δουλεύουν στο λιοπύρι, να χύνουν μπετά και να κάνουν ηλεκτροσυγκολλήσεις μέχρι τα βαθιά γεράματα. Φυσικά κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Όταν λέμε πως η επιλογή ανήκει στον ηλικιωμένο εργαζόμενο, εννοούμε ακριβώς αυτό. Ο ηλικιωμένος θα επιλέξει πόσο θα δουλέψει και μαζί με τον εργοδότη θα συμφωνήσουν σε ποια δουλειά θα είναι πιο αποτελεσματικός. Επιπλέον, δεν γνωρίζω να υπάρχει εργοδότης που θα απαιτήσει από έναν άνθρωπο να κάνει μια δουλειά που αντικειμενικά δεν μπορεί να τη φέρει σε πέρας. Όμως, ακόμα και ο μπετατζής, ο γεωργός, ο κτηνοτρόφος, ο ηλεκτροσυγκολλητής και ο ξυλουργός, μπορούν να βοηθήσουν με την πείρα τους νεότερους τεχνίτες και επαγγελματίες, δουλεύοντας δίπλα τους με πιο ελαφρές συνθήκες εργασίας, και προσφέροντας αξία και στους νέους, στην επιχείρηση και στην οικονομία.
Το δεύτερο ξεπερασμένο «αντεπιχείρημα» (εμφανίστηκε τη δεκαετία του ‘80 και ακόμα καλά κρατεί) είναι πως, όταν επιτρέπεται στους ηλικιωμένους να εργάζονται, δεν μπορούν να βρουν δουλειά οι νέοι. Πρόκειται για την αποδομημένη θεωρία της ορισμένης και πεπερασμένης «πίτας» που το κομμάτι που παίρνει κάποιος το στερεί από κάποιον άλλο. «Ο αριθμός των θέσεων εργασίας είναι ορισμένος και σταθερός, άρα ας αποκλείσουμε τους συνταξιούχους για να πούμε πως θα δίνονται δουλειές στους νέους.». Πρόκειται για την πασοκική κρατικιστική έμπνευση να βγάζουν ανθρώπους στη σύνταξη από τα 55 για να κρατάνε την ανεργία σε χαμηλά επίπεδα. Αλλά οι οικονομικά μορφωμένοι (και δεν θα απολογηθώ για τη χρήση του όρου, ο οικονομικός αναλφαβητισμός μαστίζει την Ελλάδα) γνωρίζουν πως όσο περισσότεροι άνθρωποι εργάζονται και προσφέρουν γνώση και δεξιότητες σε μια ελεύθερη οικονομία τόσο περισσότερο αυξάνεται η δυναμική αυτής της οικονομίας και η ζήτηση θέσεων εργασίας.
Ας υποθέσουμε πως ένα τέτοιο σύστημα ατομικής διαχείρισης των συντάξεων έδινε την δυνατότητα στους πολίτες να διαχειριστούν τη σύνταξή τους, σε συνδυασμό με πιο ελεύθερες εργασιακές σχέσεις, και ότι εφαρμοζόταν στην Ελλάδα από το 1976 μέχρι σήμερα. Όλοι γνωρίζουμε πως την ίδια περίοδο η βελτίωση της ιατροφαρμακευτικής αγωγής έδωσε τη δυνατότητα για πιο μακρόχρονες και υγιείς ζωές. Ας υποθέσουμε πως με αυτό το σύστημα οι ηλικιωμένοι εργαζόμενοι θα κέρδιζαν ένα εισόδημα, που θα συνέβαλε κατά το ένα πέμπτο στα συνολικά ποσά που έχουν δοθεί στις συντάξεις τα τελευταία σαράντα χρόνια. Δηλαδή, θα μπορούσαμε να γλυτώσουμε το ένα πέμπτο του κόστους των συντάξεων. Αν το ένα πέμπτο φαίνεται υπερβολικό, μπορούμε να συζητήσουμε και το ένα δέκατο, ως το αντίστοιχο ποσό. Θα αφήσω στους τεχνοκράτες να εκτιμήσουν που θα ήταν το χρέος της Ελλάδας σήμερα. Και αυτό το όφελος δεν υπολογίζει την άνοδο του βιοτικού επιπέδου και την οικονομική ανεξαρτησία που θα είχαν οι ηλικιωμένοι συμπολίτες μας.
Σήμερα, οι ηλικιωμένοι «παροπλίζονται» μπροστά στις τηλεοράσεις και μέσα στα καφενεία και ως συνταξιούχοι καταλήγουν να περιμένουν την εξαγγελία ενός κυνικού πολιτικού τακτικιστή για ένα επίδομα. Σε ποιους θα πάει; Πόσοι συνταξιούχοι πραγματικά το χρειάζονται; Σε ποιους δε θα φτάσει η απαραίτητη βοήθεια;
Εναποθέτουμε το βιοτικό επίπεδο της τρίτης ηλικίας στο κράτος και τελικά καταλήγουμε να εξουσιάζουν τη ζωή μας πολιτικοί, που μας βλέπουν ως ψήφους, σαν αφελή όντα που θα τρέχουν κάθε φορά με το χέρι απλωμένο στον πολιτικό, λες και θα μας δώσει δικά του λεφτά.
Αξίζουμε τέτοια συμπεριφορά;
*Ο Νίκος Χαραλάμπους είναι Αντιπρόεδρος της Φιλελεύθερης Συμμαχίας.
*Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο Liberal την 9η Ιανουαρίου, 2017.
Για την έκδοση των 8 Τούρκων Αξιωματικών: Η απάντηση είναι απλή
Η Φιλελεύθερη Συμμαχία υποστηρίζει πως οι 8 Τούρκοι Αξιωματικοί που κατέφυγαν στην Ελλάδα μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα στην Τουρκία πρέπει να δικαστούν και αν καταδικαστούν να εκτίσουν την ποινή τους, τηρώντας τους κανόνες για μια δίκαιη δίκη και με τα ατομικά τους δικαιώματα πλήρως προστατευμένα.
H κατάσταση στην Τουρκία είναι έκρυθμη, υπάρχουν συνεχείς αντιθεσμικές παρεμβάσεις από την κυβέρνηση Ερντογάν και καμία εγγύηση για μια δίκαιη δική και προστασία των ατομικών δικαιωμάτων των πολιτών.
Ευχές για περισσότερη ελευθερία
Σε λίγες ώρες κλείνει μια δύσκολη χρονιά για τις φιλελεύθερες ιδέες και την ιδέα της ειρηνικής συνύπαρξης της ανθρωπότητας με την ελευθερία.
Φαινόμενα που θεωρούσαμε ξεπερασμένα, όπως ο μισαλλόδοξος εθνικισμός, ο ρατσισμός και ο ολοκληρωτισμός, επανήλθαν και μάλιστα με το μανδύα του μοντέρνου. Είδαμε πολιτικές καριέρες να χτίζονται στην άγνοια, στην προκατάληψη, στη στρέβλωση και στην υπερβολή.
Η ιστορία, όμως, διδάσκει πως αυτές οι ιδέες κατέληξαν σε τέλμα, σε πολέμους και καταστροφές. Δεν χρειάζεται να επαναλάβουμε τα ίδια λάθη.
Ο Τάσος, ένας ξεχωριστός, ένας ελεύθερος άνθρωπος
Τον Τάσο Καρκαντζέλη τον γνωρίσαμε πολλοί περισσότεροι από όσους ο ίδιος είχε γνωρίσει.
Ο Τάσος ξεχώριζε όχι μονάχα γιατί βρήκε την δύναμη να σηκωθεί πέρυσι στα πόδια του μετά την απώλεια της συνοδοιπόρου του στη ζωή. Ξεχώριζε γιατί είχε τη δύναμη να μοιραστεί με φίλους, γνωστούς αλλά και με αγνώστους μέσω του διαδικτύου το πάθος του για τη ζωή και τη δημιουργία πριν και, ακόμα πιο σημαντικό, μετά από μία τέτοια απώλεια.
Για την απόφαση δικαστηρίου για την αλλαγή ταυτότητας διεμφυλικού ατόμου
Η Φιλελεύθερη Συμμαχία χαιρετίζει την απόφαση του Ειρηνοδικείου Αθηνών της 19 Δεκεμβρίου, και το καλογραμμένο σκεπτικό της που επιτρέπει την αλλαγή ταυτότητας και ονόματος διεμφυλικού ατόμου, χωρίς να έχει προηγηθεί εγχείρηση.
Η Φιλελεύθερη Συμμαχία υποστηρίζει πως οι διεμφυλικοί συμπολίτες μας έχουν τα ίδια δικαιώματα με όλους τους υπόλοιπους πολίτες. Τα διεμφυλικά άτομα δεν αποτελούν απειλή για κανέναν, η παρουσία τους δεν αποτελεί ούτε έγκλημα, ούτε αμαρτία, πρόκειται για άτομα που θέλουν να ζήσουν όσο φυσιολογικά θέλουμε να ζήσουμε όλοι και όλες μας.
Για το έκτακτο επίδομα στους συνταξιούχους: Ένα σκληρό αλλά αναγκαίο «Όχι»
Ίσως από την εποχή του «Τσοβόλα δώσ’ τα όλα» έχουμε να δούμε -τόσο εμφανώς- τον ρόλο του πολιτικού ως μαφιόζου, που μοιράζει κλοπιμαία για να αγοράσει εύνοια και υπακοή από πολίτες που θεωρεί υποχείρια.
Η κυβέρνηση δεν νοιάζεται για την οικονομική κατάσταση των συνταξιούχων αλλά για το γεγονός πως οι συνταξιούχοι είναι μια ομάδα πολιτών που ψηφίζει περισσότερο από άλλους πολίτες. Αν η κυβέρνηση νοιαζόταν για κοινωνικά ευαίσθητες ομάδες, θα έπρεπε να φροντίσει να καλύψει τις ελλείψεις στις υποδομές για την υποστήριξη των ΑΜΕΑ, να μειώσει τους φόρους και τους κανονισμούς στις επιχειρήσεις ώστε να καταπολεμηθεί η χρόνια ανεργία στους νέους, να καλύψει τις πιο έντονες ελλείψεις σε φάρμακα σε όλα τα νοσοκομεία της χώρας και να βοηθήσει τα νοικοκυριά με παιδιά που ζουν σε πραγματικές συνθήκες εξαθλίωσης. Όμως, αυτή η διασπορά βοήθειας δεν φέρνει ψήφους.
O Σοσιαλισμός του Φιντέλ Κάστρο: 57 χρόνια φτώχειας κι εξαθλίωσης
Του Μάκη Σπυράτου
H ηρωική και ανεξάρτητη Κούβα «του άλλου κόσμου, που είναι εφικτός», παρά το φυσικό της πλούτο και τη σπουδαία γεωπολιτική θέση, εξελίχθηκε σε μια πάμφτωχη χώρα με ανύπαρκτες ελευθερίες, λόγω των ιδεοληψιών ενός στυγνού δικτάτορα, όπως ο Φιντέλ Κάστρο.
Η φυσιολογική κατάληξη σε κάθε αυταρχικό καθεστώς, που στερεί τις ελευθερίες από τους πολίτες του, με την πάροδο των ετών δεν είναι άλλη παρά η ισότητα στη φτώχεια και τη δυστυχία, εξαιρουμένων φυσικά των προνομιούχων κρατικών γραφειοκρατών, που αποφασίζουν για τις «ζωές των άλλων».
Εθνική ανεξαρτησία
Η κατάρρευση της ΕΣΣΔ έφερε πτώση 35% στο ΑΕΠ της Κούβας, κατά την περίοδο 1990-1993. Η Κούβα ουδέποτε είχε μια λειτουργική, αυτάρκη και ανεξάρτητη οικονομία. Βασιζόταν, κυρίως, στις επιδοτήσεις τρίτων κρατών, με κύριο στόχο να δημιουργεί προβλήματα, κυρίως στις ΗΠΑ, την εποχή του Ψυχρού Πολέμου.
Ο Φιντέλ Κάστρο ήταν μια παρανοϊκή προσωπικότητα. Δεν δίσταζε να πιέζει τον Ν. Χρουτσώφ να προκαλέσει πυρηνικό πόλεμο εναντίον των ΗΠΑ, τις ημέρες της «περίφημης κρίσης των πυραύλων της Κούβας» (1962), παρότι αυτό θα σήμαινε τον αφανισμό της Κούβας. Τέτοια ήταν η αγάπη, που έτρεφε για τον λαό του.
«Η Κούβα είναι ανεξάρτητη και υπερήφανη»
Η πραγματικότητα καταρρίπτει την παραπάνω αντίληψη. Η Κούβα είναι μια χρεοκοπημένη οικονομία, λόγω των ιδεοληψιών του Κάστρο και των συντρόφων του, που συντηρούνταν από τρίτες χώρες για γεωπολιτικούς λόγους και είναι σε απόλυτη εξάρτηση από τους δανειστές της.
Πόσο ανεξάρτητη πολιτική μπορεί να ακολουθήσει μια χώρα, όταν έχει τέτοιες δεσμεύσεις:
– Χρέος-κληρονομιά 32 δις $, από την εποχή της ΕΣΣΔ . Διαγράφηκε1 το 2014, όχι γιατί ο Πούτιν είναι φιλάνθρωπος, αλλά επειδή προσδοκά -μεταξύ άλλων- να εγκαταστήσει μια βάση για το πολεμικό ναυτικό της Ρωσίας, στο λιμάνι της Mariel.
– Πριν από δύο χρόνια, η Κούβα πέτυχε την αναδιάρθρωση χρέους 16 δις $ από τη χρεωκοπία, που είχε το 1986 . Ο κύριος πιστωτής της, η Γαλλία θα αποπληρωθεί μέσω “αναπτυξιακών project”² .
– Η κατασκευή του Λιμανιού της Mariel επιδοτήθηκε με 800 εκ. $ από την κυβέρνηση της Βραζιλίας.
– Το Μεξικό διέγραψε πρόσφατα χρέη της Κούβας, ύψους 478 εκ. $, με σκοπό να αποκτήσει επιρροή στο άνοιγμα που προσπαθεί η Κούβα να πετύχει προς τις διεθνείς αγορές αλλά και για λόγους ανταγωνισμού με τη Βραζιλία.
– Η Κούβα χρωστά 6 δις $ στη Βενεζουέλα, η οποία προσπάθησε να αντικαταστήσει την ΕΣΣΔ στο ρόλο του οικονομικού υποστηρικτή της, ακολουθώντας τις ιδεοληψίες του Κάστρο. Οι Τσάβες και Μαδούρο πέτυχαν να διαλύσουν πλήρως την οικονομία της Βενεζουέλας, με συνέπεια να σταματήσουν να στέλνουν πετρέλαιο στην Κούβα (η συμφωνία περιελάμβανε, ως αντάλλαγμα, ανθρώπινο δυναμικό από πλευράς Κούβας, όπως γιατρούς, τεχνικούς κ.α.).
«Έδιωξαν τους Αμερικάνους εκμεταλλευτές»
Ο Κάστρο εθνικοποίησε εταιρίες Αμερικανικών συμφερόντων που είχαν προνόμια από το καθεστώς Μπατίστα. Πρακτικά, όμως, τι πέτυχε; Απομόνωσε τη χώρα, εξασθένισε όπως κάθε χώρα του υπαρκτού σοσιαλισμού την παραγωγή προϊόντων και σταδιακά οδήγησε την οικονομία σε παρακμή.
Αν δεν είχε επιβληθεί το καθεστώς Κάστρο, θα ήταν η οικονομία σε καλύτερη κατάσταση; Δεν το ξέρουμε αυτό. Πιθανότατα, να είχε αποφύγει την πλήρη παρακμή που την οδήγησε ο Κάστρο. Ίσως το εμπόριο και οι επαφές με τον υπόλοιπο κόσμο να είχαν καταφέρει σταδιακά να επιφέρουν κάποιο εκδημοκρατισμό και άνοδο του βιοτικού επιπέδου, αντί για πλήρη στασιμότητα, όπως έγινε με τις περισσότερες χώρες που ανοίχτηκαν στο παγκόσμιο εμπόριο, ειδικά τα τελευταία 30 χρόνια.
Η Κούβα προ της “Επανάστασης” είχε διαφθορά και ήταν “Οίκος ανοχής των Αμερικάνων”. Η διαφορά είναι ότι και μετά την “Επανάσταση” παρέμεινε εξαιρετικά διεφθαρμένη και “Οίκος ανοχής” (πλην Αμερικάνων). Όσοι έχουν επισκεφθεί την Κούβα, γνωρίζουν σε τι εξαθλίωση είχαν φτάσει οι κάτοικοι της, υπό το καθεστώς Κάστρο.
Εμπάργκο από ΗΠΑ
Επαναλαμβάνεται, συνεχώς, από πολλούς το πόσο καταστρεπτικό ήταν το εμπάργκο των Η.Π.Α. για την Κούβα. Είναι κάτι που δεν ισχύει. Από το 1975, ο Κίσσινγκερ έδωσε το δικαίωμα σε υποκαταστήματα Αμερικανικών εταιριών να συναλλάσσονται με την Κούβα, με αποτέλεσμα εδώ και πολλά χρόνια οι ΗΠΑ να είναι ο μεγαλύτερος προμηθευτής της Κούβας σε τρόφιμα. Απλώς, παράλληλα διατηρείται η απαγόρευση εισαγωγής Κουβανικών προϊόντων στις ΗΠΑ.
Το Κουβανικό μοντέλο παραγωγής, που πολλοί σοσιαλιστές το θεωρούν επιτυχημένο, εισάγει το 80% των τροφίμων που διατίθεται στους πολίτες. Εφόσον, λοιπόν, το σοσιαλιστικό οικοδόμημα είναι -σύμφωνα με την άποψη αρκετών- τέλειο και ο καπιταλισμός καταρρέει, για ποιο λόγο έχουν εμπορικές συναλλαγές με τους καπιταλιστές; Δεν θα έπρεπε οι ίδιοι να επιδιώκουν το εμπάργκο με τη «διεφθαρμένη Δύση» αντί να διαμαρτύρονται για αυτό; Έτσι θα χτιστεί το σοσιαλιστικό οικοδόμημα της τέλειας κοινωνίας, με συναλλαγές με τους Ιμπεριαλιστές;
Η Κίνα του Μάο μια χαρά δεν τα πήγε όταν απομονώθηκε; Ή μήπως όχι;
Μήπως τελικά ισχύει το αντίθετο; Μήπως επειδή υπάρχουν καπιταλιστικές οικονομίες κι έβρισκαν αγορές μέσω διακρατικών συμφωνιών, οι σοσιαλιστικές οικονομίες μπόρεσαν στο παρελθόν να παρατείνουν τη ζωή τους;
Ο Freidrich Hayek, το 1944 που προέβλεψε το μοίρασμα του κόσμου σε δύο μέτωπα, καπιταλιστικό και σοσιαλιστικό, είπε ότι τα καθεστώτα του υπαρκτού σοσιαλισμού θα αντέξουν έως 30 χρόνια, λόγω έλλειψης των μηχανισμών της αγοράς. Ίσως άντεξαν 10-15 χρόνια παραπάνω, λόγω των εμπορικών σχέσεων με τις οικονομίες της Δύσης.
Σύστημα Υγείας: «Η Κούβα έχει εξαιρετικό σύστημα περίθαλψης»
Θεωρείται αξιέπαινο το επίτευγμα του Κάστρο να δημιουργήσει ένα εξαιρετικό σύστημα περίθαλψης. Ποια, όμως, η διαφορά σε σχέση με το σύστημα υγείας στις αναπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες; Δηλαδή, αποτελεί επιτυχία το να καταργήσεις τα ατομικά δικαιώματα και να οδηγήσεις το πληθυσμό της χώρας στη φτώχεια και στη μιζέρια, με αντάλλαγμα ένα καλό σύστημα περίθαλψης; Ένα σύστημα, μάλιστα, που οι αναπτυγμένες χώρες δεν έχουν να ζηλέψουν σε κάτι.
Αν δίναμε τη δυνατότητα στους κατοίκους της Κούβας να επιλέξουν “μεταξύ εξαιρετικού συστήματος περίθαλψης” κι ελεύθερης επιλογής, εργασίας, δυνατότητας να δημιουργούν και να παράγουν πλούτο αντί να περιμένουν τα δελτία τροφίμων, ατομικής ιδιοκτησίας, ελευθερίας στο εμπόριο, την μετακίνηση και την έκφραση, πιστεύει κανείς ότι θα επέλεγαν το “εξαιρετικό σύστημα περίθαλψης”;
Συνεχίζουμε να παρατηρούμε ακόμα και τους μεγαλύτερους επικριτές των ΗΠΑ, όταν βρίσκεται σε κίνδυνο η υγεία τους, αντί να πηγαίνουν στην Κούβα για θεραπεία, να σπεύδουν παραδόξως στις ΗΠΑ.
Ανθρωπιστική βοήθεια
“Η Κούβα προσφέρει 37,000 γιατρούς σε ανθρωπιστικές αποστολές σε όλο τον κόσμο”. Είναι αξιέπαινο μεν, αλλά πίσω από αυτή την προσφορά υπάρχει ένα σύστημα εκμετάλλευσης. Τα έσοδα που έχει η Κουβανική Κυβέρνηση από την απασχόληση των γιατρών της στο εξωτερικό, υπολογίζονται σε 7,6 δις $, με ελάχιστο μέρος από αυτά τα χρήματα να καταλήγουν στους εργαζόμενους (περίπου 65$ το μήνα).³
Υπάρχουν πολλά παραδείγματα άθλιας εκμετάλλευσης, όπως το γεγονός ότι απαγορεύεται σε όποιον γιατρό νοσήσει από μεταδοτική ασθένεια να επιστρέψει στην Κούβα, ούτε καν για ταφή. Επίσης, αν αρνηθούν γιατροί να υπηρετήσουν στο εξωτερικό, η κυβέρνηση έχει τρόπους να τους εκβιάσει (απόλυση συγγενών από την εργασία, απαγόρευση πανεπιστημιακής εκπαίδευσης στα παιδιά τους κ.α.).
Η προσφορά της Κούβας σε γιατρούς δεν είναι παρά άλλο ένα σύστημα δουλείας και εκμετάλλευσης των κατοίκων της από το καθεστώς Κάστρο.
Ιδιωτικοποιήσεις
Κι όμως, γίνονται ιδιωτικοποιήσεις και στην Κούβα. Παραδόξως, δεν έχουμε ακούσει καμία διαμαρτυρία από τους εγχώριους θαυμαστές του Φιντέλ Κάστρο για το “ξεπούλημα” που γίνεται τα τελευταία χρόνια στην Κούβα, λόγω διακοπής των οικονομικών ενισχύσεων από φιλικά καθεστώτα:
– H διαχείριση του Λιμανιού της Mariel δόθηκε στην PSA, την ανταγωνίστρια της Cosco
– Η Καναδική Sherritt International⁴ εκμεταλλεύεται τα ορυχεία Νικελίου, το κατεξοχήν εξαγώγιμο προϊόν της χώρας. Η Sheritt, επίσης, έχει το 30% της Energas (11,6% του ηλεκτρικού ρεύματος της χώρας). Εκμεταλλεύεται, επίσης, τις πετρελαιοπηγές (Varadero, Yumuri κλπ), κοιτάσματα φυσικού αερίου και το 37,5% της εταιρίας Κινητής Τηλεφωνίας Cubacell .
Όταν ο Κάστρο αναθέτει την εκμετάλλευση πλουτοπαραγωγικών πηγών της χώρας σε πολυεθνικές εταιρίες με πλήρη αδιαφάνεια, τότε δεν είναι “αποικιοκρατικές συμβάσεις ξεπουλήματος” αλλά “δίκαιες συμφωνίες για το καλό του λαού” ;
O «φτωχός» Φιντέλ
Κατά ένα, επίσης, παράδοξο τρόπο, ο Φιντέλ Κάστρο φέρεται να έχει περιουσία 900 εκ. δολαρίων. Ο πρώην σωματοφύλακας του, Juan Reinaldo Sanchez⁵, υποστηρίζει ότι έχει χτίσει ένα υπερπολυτελές θέρετρο στο απομονωμένο νησί Cayo Piedra με 60μετρη προβλήτα, για να δένουν σοσιαλιστικά γιωτ.
Το πως απέκτησε αυτή την περιουσία παραμένει μυστήριο. Υπάρχουν υπόνοιες για ενεργή συμμετοχή του καθεστώτος Κάστρο σε εμπόριο ναρκωτικών. Η τέλεια σοσιαλιστική κοινωνία έφτασε να εκτελεί στρατηγούς του Κουβανικού στρατού το 1988, όπως τον Arnaldo Ochoa το νούμερο τρία του καθεστώτος μετά τους αδελφούς Κάστρο, για συμμετοχή σε κυκλώματα διακίνησης κοκαΐνης. Συγκάλυψη ή άμεση εκκαθάριση; Μάλλον δεν θα το μάθουμε ποτέ.
Οικονομική ελευθερία
Είναι αξιοσημείωτες οι επιδόσεις της Κούβας και φυσικά συνδέονται με τη φτώχεια που κυριαρχεί:
– 177η χώρα στην οικονομική ελευθερία, σύμφωνα με το Index of Economic Freedom. Ξεπερνά σε κατάταξη μόνο τη Βόρειο Κορέα, ενώ στην 176η θέση είναι η Βενεζουέλα.
– Στις αξιολογήσεις Doing Business και World Competitiveness Report, η Κούβα δεν συμμετέχει προφανώς, διότι αυτά είναι νεοφιλελεύθερα ιμπεριαλιστικά ινστιτούτα.
Η Κούβα είναι μία χώρα που προσφέρεται για μια πραγματική σοσιαλιστική ζωή. Οι ενδιαφερόμενοι που επιθυμούν να μετοικήσουν στην Κούβα, ώστε να γλιτώσουν από την λαίλαπα του Νεοφιλελευθερισμού, είναι σημαντικό να γνωρίζουν τα ακόλουθα.
Σύμφωνα με τα επίσημα στατιστικά, η ανεργία είναι εξαιρετικά χαμηλή, στο 1,7% του πληθυσμού. Ο μέσος μισθός είναι περίπου 466 Pesos (αντιστοιχούν σε $19). Κι όμως, κανείς θαυμαστής του κουβανικού καθεστώτος δεν διαμαρτύρεται για τους άθλιους μισθούς. Φυσικά, υπάρχουν και τα περίφημα Libreta, δηλαδή τα δελτία τροφίμων για τη σίτιση του πληθυσμού.
Αυτό είναι το μοντέλο της Κούβας. Εικονική απασχόληση με αστείους μισθούς και τα τρόφιμα, όταν υπάρχουν, τα μοιράζει το κράτος.
Όσον αφορά τις συντάξεις ο μεγαλόψυχος Ραούλ Κάστρο το 2008 έκανε μια γενναία αύξηση της τάξης του 20%, ανεβάζοντας την ελάχιστη σύνταξη στα 9,5 δολάρια το μήνα⁶. Πάλι δεν ακούσαμε διαμαρτυρίες για τις άθλιες αμοιβές και την εξαθλίωση από τους ντόπιους θαυμαστές του υπαρκτού σοσιαλισμού, παρότι ξιφουλκούν καθημερινά για τα δεινά του καπιταλισμού.
Ατομικές ελευθερίες
Μεγάλες οι «επιτυχίες» του καθεστώτος Κάστρο και στις ατομικές ελευθερίες:
– Διεξάγονται εκλογές τύπου «υπαρκτός σοσιαλισμός», δηλαδή δεν επιτρέπεται η συμμετοχή της Αντιπολίτευσης. Ακόμα κι αν επιτρεπόταν θα ήταν πρακτικά δύσκολη, διότι οι περισσότεροι ηγέτες της είναι φυλακισμένοι.
– Η ελευθερία του τύπου είναι ουσιαστικά ανύπαρκτη. Επιτρέπονται μόνο το κρατικό κανάλι τηλεόρασης κι ένα ραδιοφωνικό. Λογικά, θα είναι η χώρα πρότυπο για τον κ. Παπά.
– Η χρήση ίντερνετ βρίσκεται σε καθεστώς ελέγχου και λογοκρισίας. Επιτράπηκε πρόσφατα σε κρατικά internet cafe κι απαγορεύεται η χρήση σε σπίτια, προφανώς για να μην μολυνθεί ο αγνός κουβανικός λαός από τη διεφθαρμένη δύση. Παρόλα αυτά, λειτουργεί μια μαύρη αγορά από κρατικούς αξιωματούχους που ενοικιάζουν τη δυνατότητα πρόσβασης σε άλλους πολίτες.
– Οι εκτελέσεις λόγω πολιτικών φρονημάτων υπολογίζονται από 4,000 έως 33,000 για το χρονικό διάστημα 1958-1987. Οι διώξεις έναντι αντιφρονούντων ήταν ασταμάτητες. Το 1986 παρουσιάστηκε στο Παρίσι το βιβλίο «Castro’s Tropical Gulag», το οποίο περιείχε μαρτυρίες από πρώην φυλακισμένους του καθεστώτος. Γίνονται ιδιαίτερες αναφορές στα βασανιστήρια μέσα στις φυλακές, οι απάνθρωπες συνθήκες στα στρατόπεδα εργασίας και οι καταδίκες χωρίς μάρτυρες ή υπεράσπιση. Πολλές αναφορές γίνονται και από τη Διεθνή Αμνηστία για τα βασανιστήρια και τις διώξεις πολιτικών αντιπάλων στην Κούβα.
– Οι ΛΟΑΤ όχι μόνο δεν είχαν δικαιώματα μέχρι την ανάληψη της εξουσίας από το Ραούλ Κάστρο το 2008, αλλά ήταν και θύματα διώξεων με αποκορύφωμα -την δεκαετία του 60- τον εγκλεισμό σε στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας (UMAP). Νωρίτερα ο Φιντέλ Κάστρο είχε δηλώσει «Δεν υπάρχουν ομοφυλόφιλοι στην Κούβα». Ένας από τους πιο ένθερμους υποστηρικτές του Φιντέλ Κάστρο ήταν ο gay συγγραφέας, Reinaldo Arenas. Φυλακίστηκε με την κατηγορία της «ιδεολογικής απόκλισης». Τελικά κι αυτός απέδρασε από τη Κούβα με προορισμό τις ΗΠΑ. Το 1971 το Κουβανικό μορφωτικό και πολιτιστικό κογκρέσο κήρυξε την ομοφυλοφιλία ως «παρέκκλιση ασύμβατη με την επανάσταση»
– Περίπου 1,200,000 Κουβανοί απέδρασαν από τη «φυλακή που περιτριγυρίζεται από νερό» προς τις ΗΠΑ, όπως αποκάλεσε την Κούβα η κόρη του Φιντέλ Κάστρο, Aλίνα Φερνάντεζ, η οποία επίσης απέδρασε το 1993 με πλαστό διαβατήριο. Υπάρχουν πολλές εξιστορήσεις για τις προσπάθειες Κουβανών να αποδράσουν. Η πλέον γνωστή είναι η μαζική μετανάστευση «Mariel Boatlift». Ξεκίνησε, όταν 10,000 προσπάθησαν να ζητήσουν πολιτικό άσυλο από την πρεσβεία του Περού. Η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι όποιος ήθελε μπορούσε να φύγει, με αποτέλεσμα 125,000 Κουβανοί να αποδράσουν σε λίγους μήνες. Η μαζική μετανάστευση σταμάτησε όταν η Αμερικανική Κυβέρνηση ανακάλυψε ότι η Κούβα έδινε δικαίωμα μετανάστευσης σε κρατούμενους από φυλακές και ψυχιατρικά ιδρύματα.
Τι ήταν τελικά ο Φιντέλ Κάστρο;
Έχει δώσει την απάντηση η κόρη του, Αλίνα Φερνάντεζ, από το 1993, λέγοντας ότι ο πατέρας της “δεν ήταν δικτάτορας αλλά τύραννος”. Συγκεκριμένα, είπε: “Όταν οι άνθρωποι μου λένε ότι είναι ένας δικτάτορας, τους λέω ότι δεν είναι η σωστή λέξη. Για να κυριολεκτήσουμε, ο Φιντέλ είναι ένας τύραννος. Έχω ψάξει και τις δύο λέξεις στο λεξικό. Ο δικτάτορας είναι ένα πρόσωπο που αποκτά απόλυτη εξουσία για να αντιμετωπίσει μια κατάσταση εθνικής ανάγκης σε προσωρινή βάση. Ο τύραννος είναι ένα απόλυτος άρχοντας που δεν μπορεί να περιορισθεί από το νόμο και σφετερίζεται τα δικαιώματα των ανθρώπων.»
Επίσης σε συνέντευξη της στο Foreign Policy στις 5/3/2008 είχε δηλώσει τα παρακάτω:
«Όλοι συνεχίζουν να μιλάμε για επανάσταση ως κάτι ιδανικό, αλλά απλά ξεχνάμε ότι αυτό συνέβη πριν από 50 χρόνια. Και τώρα, σήμερα, οι άνθρωποι στην Κούβα ζουν σε μόλις υποφερτές συνθήκες διαβίωσης. Δεν μπορούν να βρουν τίποτα στην αγορά γιατί ούτε ρούχα, ούτε άλλα αγαθά έρχονται από το εξωτερικό. Και τα λίγα πράγματα που μπορείτε να βρείτε είναι τόσο ακριβά ώστε κανείς Κουβανός δε μπορεί να τα αγοράσει.
Οι Κουβανοί έφαγαν, κοιμήθηκαν και ανέπνευσαν ιδεολογία για τα τελευταία 50 χρόνια, αλλά δεν μπορούν να ζήσουν από την ιδεολογία, και ο Ραούλ Κάστρο το γνωρίζει.
Ως κάποια που ασκεί κριτική στο Κουβανικό καθεστώς δεν χρειάζεται να μιλήσω για ελευθερία ή για τις άλλες σπουδαίες έννοιες. Το μόνο πράγμα που πρέπει να επικεντρωθώ είναι η συνολική φτώχεια στην οποία οι Κουβανοί πρέπει να επιβιώσουν. Στην Κούβα σήμερα, υπάρχει ένα διπλό νομισματικό σύστημα στο οποίο όσοι έχουν μόνο κουβανικά πέσος πρέπει να επιβιώσουν με πέντε ή 10 δολάρια το μήνα. Βασικά, στην Κούβα δεν υπάρχει τίποτα για εκείνους που δεν έχουν μετατρέψιμα πέσος. Κατά ειρωνικό τρόπο, στη γη της επανάστασης, υπάρχει μια δραματική κοινωνική ανισότητα μεταξύ εκείνων που μπορούν να υπολογίζουν σε βοήθεια από αλλοδαπούς και τα χρήματα, ή και την εργασία στον τομέα του τουρισμού, και στους υπόλοιπους Κουβανούς.»
Αυτόν τον αιμοσταγή δικτάτορα αποθεώνει ο Έλληνας πρωθυπουργός. Όμως, δεν μας κάνει εντύπωση, καθώς πριν λίγα χρόνια δήλωσε ότι θαύμαζε το έργο του Μάο: «Η σκέψη του Μάο σε πολλά σημεία της αξίζει. Το πιστεύω αυτό… Μπορεί τα κομμουνιστικά καθεστώτα να είχαν αυτό το τεράστιο έλλειμμα ελευθερίας, αλλά τουλάχιστον είχαν στο κέντρο της σκέψης τους τον άνθρωπο». «Κρατήστε τις ιδέες μου ζωντανές» φέρεται να δήλωσε ο Φ. Κάστρο. Όχι, Φιντέλ. Οι ιδέες του ολοκληρωτισμού, του αυταρχισμού, της εξάλειψης της αντίθετης άποψης, της εξαθλίωσης, του εξισωτισμού, της κατάργησης της ατομικότητας και του απόλυτου ελέγχου από το κόμμα, πρέπει να θαφτούν μαζί σου.
1 http://www.wsj.com/articles/russia-writes-off-cuba-debt-1405083869
²http://www.reuters.com/article/us-cuba-debt-idUSKBN0TV0J320151212#i3FOTVSlvb2QUYAG.97
³http://www.wsj.com/articles/mary-ogrady-cubas-slave-trade-in-doctors-1415573715
⁴ http://www.sherritt.com/English/Our-Business/Electricity/default.aspx
⁵www.dailymail.co.uk/news/article-3066116/Fidel-Castro-s-double-life-revealed-Cuban-dictator-s-ex-bodyguard-claims-directed-cocaine-trafficking-operations-like-real-godfather-interfered-officials-trial.html
⁶http://news.bbc.co.uk/2/hi/americas/7370304.stm
*Ο Μάκης Σπυράτος είναι Πρόεδρος της Φιλελεύθερης Συμμαχίας.
*Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο Liberal την 1η Δεκεμβρίου, 2016.